ممكن است حسابى ديگر نيز در قيامت كبرى منعقد شود كه خصوصيّات و جزئيّات آن براى ما مجهول است، امّا اهوال و شدايد قيامت هم دو مورد است:

در قيامت صغرى كه با مرگ صورت مى‌گيرد، زيرا

«مَن ماتَ فَقَد قامَت قِيامَتُهُ‌

؛ كسى كه بميرد، قيامتش برپا شده است». و در روز قيامت كبرى كه جزئيّات آن نيز براى ما مجهول است.

به هر حال اين مطالبى كه اجمالًا گفته شده صددرصد قطعى است و متوقّف به روشن شدن جزئيّات آنها نيست و از مطالبى كه هيچ راهى براى علم به آنها نداريم، جزئيّات امور مربوط به عالم آخرت است:

البتّه منظور از محاسبه و وزن اعمال و رسيدگى كردن، به دست آوردن نتيجه آنچه از او سر مى‌زند از خير و شر و صلاح و فساد و طاعت و معصيت است، هرچند در اين صورت پيوسته مراقب اصلاح و جبران كردن نواقص و عيب‌ها و معاصى خود خواهد بود. و چون چنين كسى در ايّام زندگى دنيوى و پيش از فرا رسيدن مرگ، اعمال و رفتارش حساب و وزن شده و تحت بررسى و كنترل قرار گرفته، از جريان حساب آخرت و از ناراحتى و اضطراب خاطر آنجا محفوظ خواهد بود.

تفاوت حساب و وزن اين است كه حساب يعنى شماره كردن كارهاى خوب و بد، بررسى كردن اعمال از جهت خوب و بد و طاعت و معصيت، امّا وزن يعنى بررسى كردن از نظر سبكى و سنگينى و وزنه اعمال. و براى تشخيص اندازه اعمال، ميزان و ترازويى بهتر از حيا نيست، زيرا با توجّه به مقدار حيا و شرم در صورت عرضه عمل، اندازه مطلوب بودن و مقدار سنگينى يا سبكى عمل معلوم مى‌شود و عمل سنگين و مطلوب عملى است كه هيچ شرم و حيايى براى نشان‌