2- انفاق شرط ايمان و نشانه رحمت‌

خداوند متعال در ده آيه از سوره بلد (آيات 8 تا 17) تابلوى زيبايى از اهميّت انفاق ترسيم كرده است. توجّه فرماييد:

«أَلَمْ نَجْعَلْ لَّهُ عَيْنَيْنِ»؛ اى انسان! آيا براى تو دو چشم بينا قرار نداديم؟ آيا در اهميّت و نقش اساسى چشم و ارزش فراوان آن انديشيده‌اى؟ آيا حاضرى چشمانت را بدهى تا تمام دنيا را به تو بدهند؟

«وَلِسَاناً وَشَفَتَيْنِ»؛ اى انسان! آيا برايت يك زبان و دو لب قرار نداديم؟ حقيقتاً زبان نعمت بزرگى است. آنها كه زبان ندارند با چه مصيبتى زندگى مى‌كنند. آيا درباره لبها هيچ فكر كرده‌اى؟ اگر لبها نبود نيمى از حروف الفبا قابل تلفّظ نبود، علاوه بر اين كه لبها مانع ريزش غذا به بيرون دهان مى‌شود.

«وَهَدَيْنَاهُ النَّجْدَيْنِ»؛ و او را به راه خير و شر هدايت كرديم».

يعنى با دادن نعمت بى‌بديل عقل قدرت تشخيص راه بد و خوب را به انسان عطا كرديم. پس از اشاره به اين نعمتهاى چهارگانه- كه به عنوان مقدّمه بود- مى‌فرمايد:

«فَلَا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ»؛ انسان با اين همه نعمت‌ها و ابزار مهم از آن گردنه مهم نگذشت!»

«وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْعَقَبَةُ»؛ و تو چه مى‌دانى كه آن گردنه چيست؟»

«فَكُّ رَقَبَةٍ»؛ منظور از آن گردنه سخت و صعب العبور، انفاق در راه خداست، كه مصاديق متعدّدى دارد، از جمله آنها آزادى بردگان است!

سؤال: چرا اسلام نظام برده‌دارى را تأييد كرده است؟

جواب: اسلام مؤسّس نظام بردگى نبود، بلكه قبل از آمدن اسلام نظام بردگى بر دنياى آن زمان حاكم بود، و اسلام برنامه آزادى تدريجى بردگان را چيد، [1] به گونه‌اى‌

[1]. شرح اين مطلب را در تفسير نمونه، تفسير سوره محمّد مطالعه فرماييد.