2- عبادات دينى نيز مطابق اين تقويم انجام مى‌پذيرد. با طلوع ماه، اوّل ماه قمرى آغاز مى‌شود و در ماه رمضان مردم روزه مى‌گيرند. با طلوع ماهِ شوال، ماه رمضان پايان مى‌پذيرد و عيد فطر از راه مى‌رسد، كه در اين روز روزه گرفتن حرام مى‌باشد. با گذشتن نُه روز از ماه ذى‌الحجه حجّاج به عرفات مى‌روند، و در روز دهم به سمت منى‌ حركت كرده، و اعمال مخصوص منى را بجا مى‌آورند. و پس از سپرى شدن دوازده روز از ذى‌الحجّه از منى به مكّه باز گشته، اعمال مكّه را بجا مى‌آورند.

خلاصه اين كه هلال ماه هم به زندگى طبيعى و عادى ما نظم مى‌بخشد، و هم با استفاده از اين تقويم طبيعى اعمال و عباداتمان را بجا مى‌آوريم.

شأن نزول آيه:

بزرگان مفسّرين شأن نزولهاى مختلفى براى آيه مورد بحث نقل كرده‌اند: عدّه‌اى معتقدند كه جماعتى از يهود اين سؤال را از حضرت رسول صلى الله عليه و آله پرسيدند، و خواستار روشن شدن فلسفه تغييرات ماه، در طول ماه شدند. [1]

ولى به اعتقاد ما مهم نيست كه سؤال كننده چه كسى بوده؟ مسلمان، يا غير مسلمان؟ بلكه مهم پاسخى است كه خداوند متعال به اين سؤال داده، و فلسفه آن را حاكم كردن نظم در مسائل عادى زندگى و نيز مسائل عبادى نظير حج و روزه و مانند آن بيان داشته است.

جالب اين كه در ذيل آيه شريفه به نكته‌اى اشاره مى‌كند كه نمونه‌اى از بى‌نظمى مردم عصر جاهليّت است. توجّه كنيد:

در عصر جاهليّت آثارى از حجّ ابراهيمى وجود داشت، ولى آميخته با انواع و اقسام خرافات بود، از جمله اين خرافات همان چيزى است كه در ذيل آيه مورد

[1]. مجمع البيان، ج 2، ص 27.