و به عكس آنها، مسيحيان هيچ گونه محدوديّت و ممنوعيّتى براى خود، در برخورد با زنان، در اين ايّام، قائل نبودند. و امّا در نزد بت‌پرستان عرب، دستور و سنّت خاصّى در اين زمينه يافت نمى‌شد، ولى ساكنان «مدينه» و اطراف آن، بعضى از آداب يهود را در اين زمينه اقتباس كرده بودند، و در معاشرت با زنان در حال حيض، سختگيرى‌هايى داشتند، در حالى كه ساير عرب چنين نبودند، و حتّى شايد آميزش جنسى را در اين حال جالب مى‌دانستند، و معتقد بودند: اگر فرزندى نصيب آنها شود بسيار خون‌ريز خواهد بود، و اين از صفات بارز و مطلوب، نزد اعراب باديه‌نشين خون‌ريز بود. [1]

2. ذكر طهارت و توبه در كنار يكديگر در آيات فوق ممكن است اشاره به اين باشد كه طهارت، مربوط به پاكيزگى ظاهر، و توبه اشاره به پاكيزگى باطن است.

اين احتمال نيز وجود دارد كه طهارت در اينجا به معناى آلوده نشدن به گناه بوده باشد. يعنى خداوند، هم كسانى را كه آلوده به گناه نشده‌اند دوست دارد و هم كسانى كه بعد از آلودگى توبه كنند، و در زمره پاكان در آيند.

ضمناً اشاره به مسأله توبه در اينجا ممكن است ناظر به اين باشد كه بعضى بر اثر فشار غريزه جنسى، نمى‌توانستند خويشتن دارى كنند و بر خلاف امر خدا به گناه آلوده مى‌شدند، سپس از عمل خود نادم شده و ناراحت مى‌گشتند، براى اين كه راه بازگشت را به روى خود بسته نبينند و از رحمت حق مأيوس نشوند، طريق توبه را به آنها نشان مى‌دهد. [2]

[1]. اقتباس از تفسير «الميزان»، ج 2، ص 208، ذيل آيه مورد بحث- در كتاب «انيس الاعلام»، ج 2، ص 106 و 107 نيز شرح مبسوطى با ذكر مدارك در اين باره آمده است.

[2]. درباره حقيقت «توبه» و شرايط آن، مشروحاً در تفسير نمونه، ج 3، ذيل آيه 17 سوره نساء، و ج 14 ذيل آيه 5 سوره نور، بحث كرده‌ايم.