براى حركت آن گذارده مى‌شود، براى فرار از همين حوزه است، وقتى به محلى رسيد كه جاذبه يا كم است يا اصلًا يافت نمى‌شود. سوخت سفينه تمام شده و ديگر تا بى‌نهايت مى‌رود مگر اين كه جاذبه كوكبى از كواكب او را به طرف خود كشد پس با همان جهش كه خارج شد ديگر متوقف نخواهد گرديد. [1] سفينه وجود ما به سوى لقاء اللّه و قرب او نيز چنين است، وقتى از حوزه جاذبه دنيا با انرژى عبادتها خارج شد تا ابد در حركت است.

بعضى ديگر از علماء نظرشان درباره تكامل پس از مرگ به اين حد نيست، و اين گونه ادله را قابل توجيه مى‌دانند، يكى از بزرگان و اهل منطق و فلسفه مى‌فرمودند از علامه (ره) درباره رفعت پيامبر سؤال كردم كه چگونه با صلوات فرستادن مقام آنها بالا مى‌رود، با اين كه آن عالم (يعنى عالم پس از مرگ) عالم تكليف نيست، بلكه بايد هرچه در مزرعه دنيا كشته شده درو شود و ديگر جاى كشت و زرع نيست. ايشان جواب دادند رفعت درجه آنها به اين معنا شبيه است كه در برابر پيامبر ميوه و شيرينى گذارده شود، مثل اين كه از مهمانى كه به ما مى‌رسد پذيرايى و نسبت به او اداى احترام مى‌كنيم.

خلاصه بحث هدف آفرينش‌

خداوند واجب‌الوجود است و داراى كمال مطلق كه هيچ نقصانى در او تصور نمى‌شود تا بخواهد با خلقتش جبران نقصى كند و در حقيقت آفرينش‌

[1]. اين مطلب از گفتار بعضى فلاسفه مانند بوعلى هم قابل استفاده است وى گفته: «لَولا مُصادَمَةَ الهَواء المَخْروق لَوَصل الحجرُ مرمىِّ الى سَطْح الفلك» يعنى اگر برخورد هوايى كه قابل شكافتن است نبود، سنگى كه پرتاب مى‌شد به سطح فلك اطلس مى‌رسيد (نقل از شرح منظومه استاد، شهيد مطهرى، جلد 2، صفحه 48- 47).