رويش مشكلاتى خوابيده است، در رسيدن به گنجها رنجها است، و به قول سعدى:

شما بگويم اگر صبر نداريد، دنبال كارى نرويد، اگر صبر و استقامت و پشتكار نداريد اگر علاقه و استعداد نداريد، طلبه نشويد زيرا مشكلات زيادى بر سر راه است، الان وضعيت بسيار بهتر از سابق شده است سابقاً در مدرسه حجتيه در ماه رمضان براى يك لقمه نان معطل بوديم، يكى از فضلاء براى من نقل كرد، به قدرى تهيدست بوديم، كه به سراغ نانهاى خشك و دور ريخته مى‌رفتيم، و مى‌ديديم، كه پر از فضله شده، و چه بسا چون مضطر بوديم، فضله‌ها را از نانها جدا كرده و نانها را مى‌خورديم، گاهى براى گذراندن زندگى نماز استيجارى قبول مى‌كرديم، در حالات بزرگان بنگريد كه از فرط تهيدستى پوسته ميوه‌ها را شبانه از كنار كوچه‌ها جمع كرده و مى‌شستند و مى‌خوردند، و چه بسا دو هم حجره‌اى جداگانه دور از چشم ديگرى چنين مى‌كردند، و بيكديگر وانمود مى‌كردند، كه در بيرون غذا خورده‌اند، پول روغن چراغ و چراغ خريدن نداشتند، و از اين روى شبها در زير نور شمع يا چراغى كه براى روشن كردن دستشوئيها تعبيه شده بود به مطالعه مى‌پرداختند و يا از پرتو مهتاب بهره مى‌جستند، آرى اينگونه به جائى رسيدند.

فكر نكنيد اين رشته چنين مشكلاتى دارد، شما زندگى دانشمندان بزرگ را مطالعه كنيد، تا ببينيد هر كدام كه به مقامات عالى‌اى رسيده‌اند، زندگى آميخته با رنج و مشقت و ناراحتى را سپرى كرده‌اند، نيوتن و گاليله و اديسون و غيره سالها رنج و بيخوابى كشيده و صبر و استقامت را نَصْب العين خود قرار دادند تا به اهداف خود رسيدند، بعضى از دانشمندان غذائى كه براى شام آنها مى‌آوردند، از بس مشغول مطالعه و

تدبّر بودند، تا صبح سرد مى‌شد، و بعد متوجه مى‌شدند غذا نخورده‌اند!

آرى اقدام به هر كارى زحمت دارد بايد استقامت كرد، صبر خميرمايه همه‌