تنبيه پنجم: ملاك، ضرر واقعى است يا علم به ضرر؟

اگر شخص جاهل به ضرر بود، و وضو گرفت در حالى كه در واقع وضو براى او ضرر دارد، بعضى از جمله محقّق يزدى- در باب وضو، شرط هفتم از شرائط وضو- گفته‌اند كه وضو صحيح است. ايشان مى‌فرمايد: «اگر جاهل به ضرر بود، وضو صحيح است، هر چند در واقع ضرر تحقّق پيدا كرده باشد، ولى احتياط آن است كه اعاده كند يا تيمّم كند» [1]. و ظاهراً در مسئله 34 همين باب، از اين نظر بر گشته‌اند، زيرا مى‌فرمايد: «اگر اصل استعمال آب ضرر داشته باشد، ولى از روى ندانستن يا فراموشى وضو بگيرد، ممكن است حكم به بطلان وضو كنيم، زيرا وظيفه اصلى او تيمّم بوده است» [2].

در هر حال بسيارى از بزرگان از محشّين عروه، فتواى به صحت وضو داده‌اند.

[1]. العروة الوثقى (للسيد اليزدى)، ج 1، ص 232: «... ولو كان جاهلا بالضرر صح وإن كان‌متحققا فى الواقع ...».

[2]. العروة الوثقى (للسيد اليزدى)، ج 1، ص 246: «... بخلاف ما لو كان أصل الاستعمال مضرا وتوضأ جهلا أو نسيانا ...».