فرزندان علما و بزرگان و مراجع نيز تمايلى به طلبه شدن نداشتند و اين را ننگ مى دانستند اما خدا منّت نهاد و عده اى افراد مخلص پيدا شدند و در حدّ ضرورت نياز مردم تأمين شد. ولى فقط در نيازهاى روزه مرّه فردى به علما مراجعه مى گرديد ولى ساير مسائل به علماء ارجاع نمى شد.روزگارى بود كه به سختى گذشت.

در سى سال پيش، مردم روحانى را مثل يك گداى محترم مى دانستند! عليه روحانيت به قدرى تبليغات سوء، به شيوه هاى گوناگون، انجام شده بود كه مردم با نظر تحقير به روحانى و آخوند نگاه مى كردند. اگر كسى مى خواست طلبه شود بايد با عوامل متعدّدى مبارزه مى كرد تا بتواند موفق شود: در بين اعضاى خانواده سرشكسته مى گرديد، خانواده او در بين مردم تحقير مى شدند و مورد توبيخ و سرزنش ديگران قرار مى گرفتند، كتابهاى درسى يافت نمى شد و ... .

در رژيم گذشته، اگر طلاب و علما در كتابهاى درسى مطالبى مخالف با عقايد يقينى اسلام مى ديدند، تنها مى توانستند موضوع را به مرجع تقليد اطلاع دهند تا هرگاه نماينده اى از سوى شاه يا نخستوزير نزد وى مى آمد مطرح كند. اگر در مواردى در كتب درسى توهينى به اسلام درج شده بود، پس از سالها و پس از طى اين مراحل و منت گذاردن فراوان، ممكن بود در صورت تمايل دستور دهند كه از چاپ مورد مذكور صرف نظر شود و همين موجب خشنودى روحانيت مى گرديد.

روزگارى بود كه طلبه ها مجبور بودند هر روز صبح قبل از طلوع آفتاب از شهر بيرون روند و در اطراف قم به مطالعه و مباحثه پردازند و شب به مدرسه بازگردند، چون اگر در روز نيروهاى شهربانى آنها را مى ديدند، مى گرفتند.