هستند كه اينگونه نمى خواهند. در بين اغلب اين گروهها و كسانى كه دم از اسلام مى زنند اختلافات زيادى درباره اسلام و شناخت مبانى آن وجود دارد كه به آسانى قابل حل نيست.

مسئوليت حلّ اين اختلافات به عهده قشر روحانيت است كه در گذشته نتوانسته يا ندانسته كه بايد در اين راه بيشتر تلاش كند. اين يك واقعيت است و در صدد محكوم كردن كسى نيستيم. اگر در گذشته تلاش بيشترى براى شناساندن اسلام شده بود و تحقيقات عميق ترى در همه جوانب و ابعاد اسلام انجام گرفته بود، ما امروز تا اين حد گرفتار فقر علمى و فقر شناخت نبوديم ولى، به هر حال، عواملى بوده كه ما را به اين فقر مبتلا كرده است.

2ـ مشكلات حوزه و روحانيت در گذشته

از آفاتى كه بر اثر حكومت طاغوتى، بيش از نيم قرن، بر حوزه هاى علميه وارد آمد اين بود كه امكان ترقّى و تكامل و ايفاى نقش لازم در جامعه خودمان و در جهان از روحانيت سلب شد يعنى، روحانيت را آنچنان تحت فشار قرارداد كه در شُرُف اضمحلال بود و شكست طاغوت و معدوم شدن او موجب تجديد حيات روحانيت گرديد. بسيارى از افراد آن زمان را به خاطر ندارند. پس از واقعه شهريور سال 1320 بقاياى روحانيت به فكر بازسازى حوزه ها افتادند، زيرا مدارس علمى يا ويران شده بود و يا به مراكز ادارى، سربازخانه، بيمارستان، مدارس دولتى و امثال آنها تبديل گرديده بود. آنها موفق شدند كه بعضى از اين مدارس را احيا كنند ولى در آن زمان كسى به طلبگى تمايل نداشت، زيرا تبليغات وسيعى بر عليه روحانيت صورت گرفته و روحانيت تحقير شده بود حتى