بررسى علل اين پديده اجتماعى و اينكه چرا اين وضع به وجود آمده است يك كار تحقيقى جامعه شناسانه است. بجاست كه در اين مسأله مطالعه شود كه چه عواملى موجب اين وضع شده است. پيش از آنكه چنين بررسيهاى دقيق و جامعى انجام شود، چند عامل روشن و واضح وجود دارد كه چنين وضعى را ايجاب مى كند. در اينجا به برخى از آنها اشاره مى شود:

الفـ كتاب يك ركن اساسى دانشگاه است. متأسفانه كتب درسى دانشگاهها توسط غربيها نوشته شده است و اساس تفكّر علوم انسانى در غرب، در تمامى رشته ها، بر ماده گرايى و اصالت ماده استوار است و اصل موضوع تمام رشته هاى علوم انسانى كه امروزه در دانشگاهها تدريس مى شود اين است كه فقط ماده قابل تجربه است و علم با ماوراى ماده كارى ندارد. گاهى نيز در لابلاى كتب مطرح مى شود كه اصلا ماورايى براى ماده وجود ندارد. استادانى نيز كه اين كتب را تدريس مى كنند مطالب را به گونه اى بيان مى كنند كه گويى وحى مُنزَل است. هيچ نقد و بررسى انجام نمى گيرد و اشتباهات كتابها به دانشجويان گوشزد نمى شود. اين گونه كتابها چنين وضعيت و ذهنيتى را به وجود مى آورد، بخصوص اگر عوامل خارجى نيز دخالت داشته باشد.

بـ عامل ديگرى كه موجب اين وضع شده مربوط به استادان است. در سالهاى 1360ـ1361، كه دانشگاههاى كشور بازگشايى شد، با وجود آنكه تعداد دانشجويان نسبت به زمان حال بسيار كم بود و تعدادى از آنها نيز در جبهه ها و يا جهاد سازندگى مشغول فعاليت بودند و عملا نمى توانستند در دانشگاه حضور پيدا كنند، ما براى همين تعداد اندك بقدر كافى استاد نداشتيم لذا دولت مجبور شد از استادانى كه به خارج