اعضاي اين نظام مي‌بايد به قدر بضاعت و طاقت خويش در پاسداري و تقويت آن بكوشيم.

بي‌ترديد، بازنگري گذشته، و تحليل خاستگاهها، آرمانها، سير رويدادها و دستاوردها يكي از بهترين راهكارهاي ارزيابي و نقد و آسيب‌شناسي تمام پديده‌هاي اجتماعي است. از اين طريق مي‌توان به نقاط قوت وضعف گذشته‌ها پي‌برد و در تقويت يا رفع آنها انديشيد و كوشيد، و نيز از اين راه مي‌توان دوستان و دشمنان را شناخت و در نحوه سلوك با آنان باز انديشيد.

اما در ارزيابيهايي اين‌چنين، بايد مهم‌ترين و اساسي‌ترين رويدادها را جُست و آنها را كانون تأمل و كاوش قرار داد، و به اين شيوه است كه مقصود، سريع‌تر و دقيق‌تر به دست خواهد آمد. بر اين اساس قيام پانزده خرداد 42، به منزله طليعة جمهوري اسلامي، بهترين نمونه‌اي است كه با توجه به آن و تأمل در آن مي‌توان وضع امروز و راه آينده را دريافت.

كتاب حاضر، اثري است كه اين مهم‌ترين رويداد را از چندين زاويه كانون مداقّه و بازكاوي قرار داده است.

در فصل نخست، خاستگاههاي نهضت از منظري معرفتي و نيز سياسي ـ اجتماعي بررسي شده است. فصل دوم به شخصيت‌شناسي و نقش حياتي رهبر قيام، حضرت امام خميني(رحمه الله)، در شكل‌گيري و تداوم و پيروزي آن پرداخته است. در فصل سوم، دشمنان دين و قيامهاي ديني ـ از جمله نهضت خرداد ـ بازشناسي شده‌اند، و فصل آخر نيز به پاره‌اي از مهم‌ترين آسيبهايي كه متوجه نهضت است و راهكارهاي مقابله با آنها اختصاص يافته است.

محور اصلي كتاب،‌ شماري از سخنرانيهاي حضرت آيت‌ الله استاد مصباح ـ دام ظله العالي ـ است كه به مناسبتهاي مختلف دربارة نهضت پانزدهم خرداد ايراد شده است. امّا نگارندگان براي غني‌سازي و تكميل و تفصيل بسياري موضوعات از ديگر آثار ايشان فراوان بهره گرفته‌اند. همچنين به منظور مستندسازي برخي مباحث، از