مي‌شود مفهومي اعتباري است. هنگامي که مي‌گوييم «حق خيار» يا «حق شفعه» يا «حق مرد بر زن» يا «حق زن بر مرد»، همين مفهوم اعتباري را در نظر داريم. اعتباري بودن حق به اين معناست که به هيچ وجه «ما بازاء» عيني خارجي ندارد و تنها دربارة افعال اختياري انسان‌ها مطرح مي‌شود. انسان‌هاي آزاد و صاحب اختيار يک دسته کارها را بايد انجام دهند و از دستة ديگري از کارها بايد بپرهيزند. بر محور همين بايد‌ها و نبايدهاي حاکم بر رفتار آدميان، مفاهيمي از قبيل «حق» و «تکليف» اعتبار مي‌شوند.

در زمينة تعريف «حق»، فلاسفة حقوق و حقوقدانان مطالعات و تحقيقات فراواني کرده‌اند و اصوليان و فقهاي مسلمان نيز بحث‌هاي عميق و گسترده‌اي داشته‌اند. آنان افزون بر طرح اين مسئله در کتب اصول و فقه، در رساله‌هاي جداگانه نيز به اين بحث پرداخته‌اند.[1] البته ذکر همة تعريف‌ها و بررسي و نقد آنها و سرانجام برگزيدن تعريف مقبول در شأن يک بحث فقهي و اصولي بسيار گسترده و دامنه‌دار است. در اينجا به تعريفي[2] که به نظر مي‌رسد نسبت به تعريف‌هاي ديگر رجحان دارد اشاره مي‌کنيم:  

«حق امري است اعتباري که براي کسي (لَهُ) بر ديگري (عَلَيه) وضع مي‌شود».[3] اين حق ممکن است داراي ريشة واقعي باشد يا نباشد؛ يعني در مفهوم حق ـ به منزلة يک مفهوم حقوقي ـ وجود يا عدم ريشة واقعي اعتبار نشده است. البته ما معتقديم که همة احکام شرعي داراي مصالح و مفاسد واقعي‌اند و بر اساس همان مصالح و مفاسد، اعتبار مي‌شوند.