خير و شر فراروى او است، بداند. ثانياً بايد بداند راه سعادت و تكامل كدام است و كدام مسير به بدبختى منجر مى‌شود. بنابراين، انسان نيازمند يك سلسله معلومات و شناخت‌ها است تا از طريق آنها زمينه انتخاب آگاهانه فراهم گردد. گاهى انسان بر سر دو راهى واقع مى‌گردد و نمى‌داند راه اول به كجا مى‌رود و راه دوم به كجا ختم مى‌گردد. حال اگر بدون كسب اطلاع از افراد آگاه، يكى را انتخاب نمايد، اين انتخاب، «انتخاب آگاهانه» نخواهد بود. انتخاب صحيح مستلزم كسب شناخت است.

ثالثاً، انسان پس از شناخت و آگاهى، نيازمند «قدرت عمل» است؛ يعنى بايد براى او اين امكان فراهم باشد كه بتواند هر يك از دو راه را بپيمايد. چنان‌چه يك راه بسيار سهل و آسان و مسير ديگر با مشكل فراوان همراه باشد و انسان مجبور باشد از راه اول، ادامه مسير دهد، در عمل براى انسان قدرت عمل و گزينش تحقق پيدا نكرده است. گاهى انسان در يك دو راهى قرار گرفته است و با كسب اطلاع از افراد آگاه مى‌داند هر يك از آن دو راه به كجا منتهى مى‌گردد، ولى راه دوم آن‌چنان سنگلاخ است كه حركت در آن عملا غير ممكن است؛ در اين حالت، فرد مجبور است از مسير اول به حركت خود ادامه دهد و قدرت انتخاب و اراده آزاد براى او معنا ندارد؛ چون فاقد «قدرت عمل» است.

براى اين‌كه انسان بتواند به شناخت‌هاى لازم دست پيدا كند و راه خير و شر را تشخيص دهد صفت ديگرى از صفات الهى، يعنى صفت «هادى بودن» مطرح مى‌شود. اين صفت منشأ اعطاى آگاهى و دانش به انسان مى‌گردد. در اين حالت، گفته مى‌شود خدا «هدايتگر» انسان‌ها است. منشأ اين هدايت چيست؟ در جواب بايد گفت: چون حكمت الهى اقتضا مى‌كرد كه او «مخلوق انتخاب‌گر» بيافريند، و «انتخاب» نيازمند «شناخت» است، پس خدا بايد اين «شناخت» را به انسان عطا كند. اعطاى شناخت، همان هدايت و ارشاد است. بنابراين، «هدايت» نيز خود، فرعى از حكمت الهى است و در اصل اين صفت (حكمت) است كه منشأ راهنمايى انسان‌ها مى‌شود.

راه‌هاى كلى هدايت نيز به نظر ما به دو راه هستند: يكى «عقل»، و ديگرى «وحى». به عبارت ديگر انسان از درون به وسيله «عقل» و از بيرون به وسيله انبيا هدايت مى‌شود. انبيا هدايت الهى را از طريق وحى دريافت كرده و آن را به انسان‌ها ابلاغ مى‌كنند.

چون بنا است كه انسانْ «انتخاب‌گر» باشد، از اين روى وقتى خدا هدايت انسان‌ها به سوى