اسم الکتاب : در جستجوي عرفان اسلامي المؤلف : مصباح یزدی، محمد تقی الجزء : 1 صفحة : 196
به ديگر سخن، شناخت ويژگىهاى عرفان و راهى كه براى رسيدن به آن بايد پيمود، يا از راه نقل بايد حاصل شود و يا از راه عقل؛ چرا كه اگر اين شناخت نيز خود بخواهد از راه عرفان حاصل شود، دور و تسلسل لازم مىآيد؛ يعنى براى شناخت عرفان ابتدا بايد يك سير عرفانى داشته باشيم!
البته كسانى كه مدعى عرفان هستند و فرقههاى مختلف سير و سلوك و تصوف و عرفان را به وجود آوردهاند اعتمادشان به روش نقلى است؛ يعنى مىگويند فلان بزرگى دستور انجام چنين كارهايى را داده تا به فلان مقام برسيد. همانگونه كه متذكر شديم اين راه در صورتى ارزش و اعتبار دارد كه مطلب از شخصى معتبر و قابل اعتماد نقل شده باشد. بديهى است كه در چنين امر مهمى غير از حضرات معصومين(عليهم السلام)، به سخن هيچكسى نمىتوان اعتماد كرد. ديگران همه در معرض خطا و اشتباه هستند، و ما تنها در صورتى مىتوانيم سخن كسى را بىچون و چرا بپذيريم كه معصوم و مصون از هرگونه لغزش و خطا باشد.
اخذ از معصوم(عليه السلام) نيز مىتواند مستقيم و بىواسطه، و يا غير مستقيم و با واسطه باشد. اگر ما خودمان خدمت معصوم(عليه السلام)شرفياب شديم و درباره طى طريق عرفان چيزى به ما فرمود، زهى سعادت، و براى ما بسيار مغتنم خواهد بود. اما روشن است كه در زمان ما نوعاً چنين روشى ميسّر نيست و ما بايد به نقل غير مستقيم و با واسطه اكتفا كنيم. در اين صورت، آن نقل تنها در صورتى براى ما معتبر خواهد بود كه آن افرادى كه واسطه نقل آن خبر هستند، افرادى موثق و مورد اعتماد باشند، و يا آن خبر، متواتر[1] باشد.
در همين زمينه، بسيارى از فرقههاى متصوفه مدعىاند كه مطالبشان را از ائمه معصومين(عليهم السلام) گرفتهاند. حتى بسيارى از فِرَق متصوفه كه سنّى مذهبند ادعا مىكنند كه راه و روش خود را از اميرالمؤمنين على(عليه السلام) گرفتهاند. در ميان اهل تسنن كم نيستند
[1] خبر «متواتر» اصطلاحاً به خبرى گفته مىشود كه تعداد كسانى كه آن خبر را نقل كردهاند به حدى باشد كه انسان عادتاً از تعداد آنها به درستى و صدق آن خبر اطمينان پيدا كند.
اسم الکتاب : در جستجوي عرفان اسلامي المؤلف : مصباح یزدی، محمد تقی الجزء : 1 صفحة : 196