مستقلات عقليه باشد و با اوهام مخلوط نشده باشد. اگر اين خصوصيات به وسيله عقل ثابت شد، استنباط حكم شرعى از خلال اين حكم و اِسناد آن به خداى متعال ممكن است؛ زيرا او اين عقل را به ما اعطا كرده است تا بفهميم از ما چه خواسته است و در اين جا عقل و نقل باهم سازگارى داشته و هيچ كدام با يكديگر تعارض نخواهند داشت. اين همان معناى قاعده معروف است كه: كُلُّ مَا حَكَم بِهِ الْعَقْلُ حَكَم بِهِ الشَّرْعُ.به اين ترتيب پاسخ سؤالى كه اين روزها شايع است، معلوم مي‌شود. پرسش اين است كه: اگر حكم شرع با حكم عقل متعارض باشد، بايد كدام يك را برگزينيم؟

پاسخ اين است كه حكم شرع و حكم عقل متعارض نيستند. بلى ممكن است كه تعارض آنها را توهم كنيم، اما اين توهم به سبب قصور ما است. ما ممكن است حكم شرع را حقيقتاً نشناسيم و حكمى ظنى را به شرع نسبت دهيم كه در اين صورت، در واقع اين حكم شرع نيست، يا اين كه حكم عقل را به دقت نشناخته‌ايم و از روى گمان حكمى را به عقل نسبت مي‌دهيم كه در اين صورت، عقل هر شخصى به گونه‌اي حكم مي‌كند.

اگر در قرآن دستورى آمده است كه مفاد آن را با قطع و يقين فهميده‌ايم و حكم علاوه بر آن كه «قطعى السند» است «قطعى الدلالة» هم هست، در صورتى كه در مقابل اين حكم قطعى نقلى، حكم متعارض عقلى يا تجربى يا علمى وجود داشته باشد، در اين صورت علم و عقل خود را متهم مي‌كنيم كه چه بسا در استدلال اشتباه كرده‌اند. چه بسيار از علوم و تجربه‌ها كه پس از مدتى، بطلان و اشتباه بودنشان مشخص مي‌شود؛ كه در اين صورت «علم» نبوده، بلكه توهم كرده‌ايم كه علم بوده است.

وظيفه ما به عنوان يك مؤمن كه انتظار ثواب آخرت را داريم، اين است كه خداوند متعال را در همه شئون و حركات و سكناتمان در نظر