قالَتْ رَبِّ ابْنِ لِي عِنْدَكَ بَيْتاً فِي الْجَنَّة؛[1] گفت: پروردگارا، نزد خود در بهشت خانه‌اى برايم بساز.

در اين زمينه در روايات، غير از تعبير «قرب» و «عند»، تعبيرى ديگر نيز وجود دارد و آن تعبير «جوار» است؛ از جمله، امام سجاد(عليه السلام) در «مناجات المريدين» اين‌گونه با خداى متعال مناجات مى‌كند:

رُؤْيَتُكَ حاجَتي وَجِوارُكَ طَلَبي وَقُرْبُكَ سُؤْلي؛[2] حاجت من ديدن تو، و خواسته ام مجاورت تو، و مقام قربت منتهاى خواهش من است.

بنابراين، انسان آفريده شده بايد تا به آن‌جا برسد كه نامش قرب خدا، جوار خدا و همسايگى خدا است. اين، هدف نهايى خلقت انسان است و مقدمه رسيدن به آن نيز «عبوديت» است كه در آيه «وَما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالإِْنْسَ إِلاّ لِيَعْبُدُون» به آن اشاره شده است. براى نيل به مقام عبوديت، انسان مورد امتحان و آزمايش قرار مى‌گيرد؛ يعنى مقدمه واصل شدن به مقام عبوديت، آزمايش و امتحان است. اگر انسان توانست از امتحان‌ها و آزمايش‌هاى الهى سربلند بيرون آيد و راه عبوديت و بندگى را برگزيد، به هر اندازه كه مراتب عبوديت را طى كند، به همان ميزان نيز به قرب الهى مى‌رسد و از رحمت بى‌كران خداوند برخوردار مى‌شود.

با توجه به توضيحاتى كه تا به حال داديم، اكنون اين سؤال پيش مى‌آيد كه سنّت خداوند براى آن‌كه بندگان مسير مذكور را از امتحان و آزمايش تا مستعد شدن براى دريافت رحمت خداوند و نيل به قرب الهى بپيمايند، چيست؟

در پاسخ اين پرسش بايد بگوييم يكى از ابزارهايى كه خداوند براى اين منظور در اختيار انسان قرار داده «عقل» است. عقل در بسيارى از موارد مى‌تواند خوب و بد و درست و غلط را تشخيص داده و در امتحان‌ها به انسان نشان دهد كه مسير عبوديت كدام است. اما عقل به تنهايى نياز انسان را در اين زمينه برطرف نمى‌كند و براى فهم همه حقايق كافى نيست. از اين رو، خداى متعال پيامبران را مبعوث فرموده تا دست بشر را بگيرند و او