وحى و كلام حقى شنيده‌اند وگويا كور و كرند كه نه نورى مى‌بينند و نه سخنى مى‌شنوند؟ آيه‌اى در قرآن اين مسأله را اين‌گونه بيان مى‌كند:

وَلَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ كَثِيراً مِنَ الْجِنِّ وَالإِْنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا يَفْقَهُونَ بِها وَلَهُمْ أَعْيُنٌ لا يُبْصِرُونَ بِها وَلَهُمْ آذانٌ لا يَسْمَعُونَ بِها أُولئِكَ كَالاَْنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِكَ هُمُ الْغافِلُون؛[1] و همانا بسيارى از جنيان و آدميان را براى دوزخ آفريده‌ايم. [چرا كه]دل‌هايى دارند كه با آن [حقايق را] فهم نمى‌كنند، و چشمانى دارند كه با آنها نمى‌بينند، و گوش‌هايى دارند كه با آنها نمى‌شنوند. آنان همچون چهارپايانند، بلكه گمراه‌تر! [آرى،]آنان همان غافلانند.

قرآن مى‌فرمايد، اين افراد عقل دارند اما آن را به كار نمى‌گيرند، و گوش و چشم دارند اما با آن نمى‌بينند و نمى‌شنوند. به يقين مراد اين جمله اين نيست كه اين افراد در تمام عمر چشم‌هايشان را مى‌بندند كه چيزى نبينند و گوش‌هايشان را مى‌گيرند تا چيزى نشنوند! هيچ انسانى، حتى اگر ديوانه و مجنون هم باشد، چنين كارى نمى‌كند. روشن است كه معناى «لَهُمْ آذانٌ لا يَسْمَعُونَ بِها» اين است كه كلام حق را نمى‌شنوند، وگرنه براى شنيدن مطالب و حرف‌هاى باطل بسيار هم حريص و آماده‌اند. همچنين عبارت «لَهُمْ أَعْيُنٌ لا يُبْصِرُونَ بِها» بدين معنا نيست كه چشمشان چيزى را نمى‌بيند، بلكه مراد اين است كه حقايق عالم و آنچه را كه بايد ببينند، نمى‌بينند، وگرنه امور باطل و حرام را بسيار هم خوب مى‌بينند. اين آيه را مى‌توان با آيه‌اى ديگر از قرآن تفسير كرد، كه چنين مى‌فرمايد:

أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الأَْرْضِ فَتَكُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ يَعْقِلُونَ بِها أَوْ آذانٌ يَسْمَعُونَ بِها فَإِنَّها لا تَعْمَى الأَْبْصارُ وَلكِنْ تَعْمَى الْقُلُوب الَّتِي فِي الصُّدُور؛[2] آيا در زمين گردش نكرده اند تا دل هايى داشته باشند كه با آن بينديشند يا گوش هايى كه با آن بشنوند؟ در حقيقت، چشم ها كور نيست، ليكن دل هايى كه در سينه ها است كور است.

در هر صورت، از اين‌گونه تعبيرات قرآن اجمالا مى‌توان استفاده كرد كه انسان غير از اين چشم و گوش ظاهرى، چشم و گوشى ديگر هم دارد. امّا اين‌كه كيفيت آن چشم و گوش