اسم الکتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) المؤلف : جناتی، محمد ابراهیم الجزء : 1 صفحة : 88
گفته است : « صحيحترين كتاب بعد از قرآن صحيح بخارى و بعد از آن صحيح مسلم است . و همو نيز گفته است : « صحيح مسلم از نظر صحت و درستى دومين كتاب است » . احمد بن يوسف شافعى در هدى السارى ( ج 2 ) نظير همين تعبير را دارد . احمد بن ابراهيم ، معروف به ابن خلكان در كتاب وفيات الاعيان ( ج 2 ) و محمد بن احمد بن عثمان شافعى ( 673 - 748 ) در كتاب تذكرة الحفاظ ( ج 2 ) آوردهاند : « حافظ على نيشابورى در بارهء صحيح مسلم گفته است : ما تحت اديم السماء اصح من كتاب مسلم بن حجاج نيشابورى فى علم الحديث » يعنى : در زير آسمان كبود كتاب در علم حديث صحيحتر از كتاب مسلم بن حجاج نيست . علامه نووى در مقدمهء شرح صحيح مسلم بن حجاج نيشابورى ( ج 1 ، ص 15 ) مىگويد : علما بر اين مطلب اتفاق دارند كه پس از قرآن كتابى صحيحتر از صحيح بخارى و صحيح مسلم نيست . و اين نظرى است كه امت اسلامى آن را پذيرفته است . » نظير همين تعبير را علامه نووى در التقريب و ابن حجر مكى در صواعق المحرقه ( ص 5 ) و امام الحرمين در مقدمهء شرح نووى ( ص 19 ) آوردهاند . استاد طبينى در شرح الفيه عراقى ( ج 1 ، ص 16 ) مىگويد : « در بين اساتيد من كسانى بودند كه كتاب مسلم را بر كتاب بخارى برترى مىدادند . » فاضل نووى در التقريب مىگويد : « صحيح بخارى و صحيح مسلم صحيحترين كتابها بعد از قرآن مجيد است . و صحيح بخارى نسبت به صحيح مسلم صحيحتر و پرفايده تر است ، گر چه بعضىها صحيح مسلم را مقدم شمردهاند . » علامه احمد بن محمد قسطلانى در ارشاد السارى ( ج 1 ، ص 19 ) مىگويد : « تمام امت اسلامى بر صحت اين دو كتاب اتفاق دارند . و اما اين كه كدام يك از اين دو بر ديگرى ترجيح دارد ؟ مطلبى است كه مورد اختلاف است ، برخى صحيح بخارى را و بعضى صحيح مسلم را مقدم مىدانند . » دلايل رجحان صحيح مسلم بر صحيح بخارى كسانى كه صحيح مسلم را بر صحيح بخارى ترجيح دادهاند به دلايلى تمسك كردهاند : الف : تأليف صحيح مسلم در زمانى بوده است كه اصول آن در اختيار نويسنده قرار
اسم الکتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) المؤلف : جناتی، محمد ابراهیم الجزء : 1 صفحة : 88