ميدان نوين بازسازى نهاده است ، اين تحليل و پژوهش ضرورتى غير قابل انكار دارد .
ما در حالى كه صاحب نظران و انديشمندان نظام دانشگاهى را به بررسى شرايط لازم و زمينه‌هاى مناسب رشد و تعالى فرهنگى و نيز نقد و تحليل نارساييهاى موجود در نظام آموزشى فرا مىخوانيم ، خود به اين مهم در زمينه حوزه‌هاى دينى مىپردازيم ، زيرا امروز تداوم و بقاى حكومت اسلامى بر دو پايه قوى « حوزه و دانشگاه » استوار است ، و بدون رشد و شكوفايى آنها ، نمىتوان آرمان پيشرفت و تكامل نظام اسلامى و تفكر انقلابى اسلام را جامه تحقق پوشانيد .
نياز حوزه‌هاى دينى به بازسازى چنانكه يادآور شديم ، هيچ صاحب نظر و اهل بينشى در لزوم تكامل بخشيدن به وضع فعلى حوزه‌ها و حتى در اولويت قرار دادن آن ترديد ندارد . و امروز در پرتو رهنمودهاى رهبر و مرجع فقيد حضرت امام خمينى ( قدس سره الشريف ) گامهايى به سوى اين مهم برداشته شده و مىشود . ولى استوارى و درستى اين گامها و تصميم گيريها مبتنى بر واقع بينى و درد شناسى و نيز درمان شناسى است . و اتقان آن مستلزم نظرخواهى از همه صاحب نظران و تجربه ديدگان و افراد آگاه و خلاصه تن در دادن به نقدها و تحليلهاست .
شايد بسيارى از شيفتگان تكامل حوزه‌ها ، در محافل علمى و آموزشى ، براى تشويق و ترغيب طلاب عزيز و محترم به تلاش و حركت عميق علمى ، چهره بزرگانى چون شيخ طوسى و محقق حلى و علامه حلى و صاحب جواهر و شيخ اعظم انصارى و . . را به عنوان الگو ترسيم كنند و تأليفات و تحقيقات گرانسنگ آنان را به رخ دانشپژوهان بكشند ، و اين گر چه حق است ، ولى هر گاه زمينه‌هاى رشد و تكامل براى حوزه‌ها و طلاب فراهم نيايد ، ترسيم اين الگوها كارى را از پيش نمىبرد . و گذشته از اين ، ترسيم الگو خود كارى ظريف و قابل تأمل است .
به عنوان توضيح ، كتاب جواهر نشانگر همت بلند و تلاش پىگير و توان علمى مرحوم شيخ محمد حسن نجفى است ولى امروز جامعه اسلامى با اين همه پديده‌ها و رويدادها نمىتواند به كتاب جواهر اكتفا كند . و به تعبير ديگر ، جواهر پاسخگوى نيازهاى اين عصر به گونه كامل نيست . پس صاحب جواهر ، در جنبه تلاش و ايثار و همت و پشتكار الگوست . و در ترسيم اين چهره بايد توجه داشت كه همت و نقطه نظر و نگاه پژوهشگران