تجلَّى اسم جامع الهى ، يعنى « اسم اعظم » ، ظاهر دانند . بنابر اين ، « اسم » - كه به معنى نشانه و علامت است يا به معنى علوّ و ارتفاع است - عبارت از تجلَّى فعلى انبساطى حق - كه آن را « فيض منبسط » و « اضافهء اشراقيّه » گويند - مىباشد ، زيرا كه به حسب اين مسلك تمام دار تحقّق ، از عقول مجرّده گرفته تا اخيرهء مراتب وجود ، تعيّنات اين فيض و تنزّلات اين لطيفه است . و در آيات شريفهء الهيّه و احاديث كريمهء اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام مؤيّد اين مسلك بسيار است ، چنانچه در حديث شريف كافى فرمايد : « خداوند خلق فرمود « مشيّت » را بنفسها ، پس خلق فرمود اشياء را به مشيّت » . [1] و از براى اين حديث شريف هر كس به حسب مسلك خود توجيهى نموده ، و ظاهرتر از همه آن است كه مطابق مىشود با اين مسلك . و آن اين است كه مراد از « مشيّت » مشيّت فعليّه است كه عبارت از « فيض منبسط » است . و مراد از « اشياء » مراتب وجود است كه تعيّنات و تنزّلات اين لطيفه است . پس ، معنى حديث چنين شود كه خداى تعالى مشيّت فعليّه را ، كه ظلّ مشيّت ذاتيّهء قديمه است ، بنفسها و بى واسطه خلق فرموده ، و ديگر موجودات عالم غيب و شهادت را به تبع آن خلق فرموده . و سيّد محقّق داماد قدّس سرّه با مقام تحقيق و تدقيقى كه دارد از اين حديث شريف توجيه عجيبى فرموده ، [2] چنانچه توجيه مرحوم فيض [3] رحمه اللَّه نيز بعيد از صواب است .
بالجمله ، « اسم » عبارت است از نفس تجلَّى فعلى كه به آن ، همهء دار تحقّق متحقّق است . و اطلاق « اسم » بر امور عينيّه در لسان خدا و رسول و اهل بيت عصمت عليهم السلام بسيار است ، چنانچه « اسماء حسنى » را

[1] - اصول كافى ، ج 1 ، ص 149 ، « كتاب التوحيد » ، « باب الارادة انها من صفات الفعل . . . » ، حديث 4 . بحار الانوار ، ج 4 ، ص 145 . .
[2] - مرآة العقول ، ج 2 ، ص 19 . و الوافى ، ج 1 ، ص 100 . .
[3] - الوافى ، ج 1 ، ص 100 ، « ابواب معرفة صفاته سبحانه و اسمائه » ، « باب صفات الفعل » ، بيان حديث 4 . .