قتيبه آماده شد و در بيابان ميان مرو و آمويه [ 403 ] كه ريگزار و داراى بوته هاى گز بود شروع به پيشروى كرد و چون به آمويه رسيد از رودخانه عبور كرد و بسوى بخارا رفت .
شهريار آن سرزمينها « چول » [ 404 ] نام داشت و بر تمام سرزمينهاى ما وراء النهر حاكم بود ، او براى جنگ باستقبال قتيبه آمد و چون جنگ در گرفت قتيبه او را شكست داد و او به سوى چغانيان [ 405 ] گريخت .
قتيبه بر بخارا دست يافت و آنرا در اختيار خود گرفت و مردى را بر آن گماشت و خود آهنگ ناحيه سغد [ 406 ] كرد و شهر بزرگ آن سمرقند را چند ماه محاصره كرد .
دهقان سمرقند كسى پيش قتيبه فرستاد و پيام داد كه تو اگر تمام عمر خود را به محاصره اين شهر من بگذرانى نخواهى توانست بان دست يابى كه ما در كتابهاى پدران خود خوانده‌ايم كه اين شهر را فقط مردى بنام « بالان » خواهد گشود كه تو او نيستى ، پى كار خود برو .
گفته‌اند كه چون قتيبه از جنگ با او نااميد شد چاره انديشى كرد ، صندوقهاى بزرگى كه از زير هم درى داشت و از داخل صندوق باز و بسته مىشد فراهم كرد ، و در هر يك مرد مسلحى را همراه شمشيرش جا داد و درهاى بالاى صندوقها را بست .
آنگاه به دهقان پيام داد ، اكنون كه اين چنين است من از پيش تو به سرزمين چغانيان مىروم ولى مقدارى اموال و اسلحه زيادى همراه من است ، آنها را به عنوان امانت پيش خود بگير و نگهدار تا هنگامى كه اگر سالم ماندم پيش تو برگردم .

403 - آمويه : همان شهر آمل ما وراء النهر است ، ر . ك ، به مقاله بار تولد ، دائرة المعارف اسلام ذيل كلمه جيحون ، ترجمه عربى ج 7 ص 210 . ( م ) 404 - به معنى بيابان و شخص خميده قامت ، ر . ك ، برهان قاطع و فرهنگ جهانگيرى ج 2 ص 1968 چاپ دكتر رحيم عفيفى . ( م ) 405 - منطقه اى در ما وراء النهر كه فاصله شهر بزرگ آن تا ترمذ بيست و چهار فرسنگ است ، ر . ك ، مقاله بار تولد ، دائرة المعارف اسلام ج 14 ص 213 . ( م ) 406 - منطقه اى بزرگ كه شهر مهم آن سمرقند است و آنرا يكى از بهشتهاى چهارگانه دنيا دانسته‌اند ، ر . ك ، ياقوت ، معجم ، ج 5 ص 362 چاپ مصر . ( م )