فصل سيوم اندر مخل‌

كه گروهى آن را بيرم گويند [1] اين آلت سخت معروفست، ليكن عامّه خلق بتقليد دانند. و آن جرمى شكل 3- خ‌

[1] در بيان مخل كه آن را گروهى بيرم خوانند: خ.

بيرم: در كتب لغت عربى بر وزن (ضيغم) مرادف (عتله) عموما و عتله نجّاران خصوصا تفسير شده است. و از مجموع تعريفاتى كه براى بيرم و عتله نوشته و همچنين تصويرى كه در المنجد و ساير لغات مصوّر مقابل عتله رسم كرده‌اند اين احتمال قويّا بذهن مى‌آيد كه بيرم مرادف و اصل كلمه (ديلم) متداول فعلى و از لغات دخيله عربى باشد. صاحب قاموس مينويسد «البيرم العتلة او عتلة النجّار خاصّة».- صراح اللغه مينويسد «بيرم سوراخ كن و آن نوعى از تيشه‌هاست معروف». السامى فى الاسامى مى‌گويد «البيرم و العتلة بيرم».- در مفاتيح العلوم خوارزمى مينويسد بيرم كه بارم نيز گويند فارسى و لفظ مخل يونانى است- عبارت او را در مقدّمه و حواشى قبل نقل كرديم.

اما عتله بفتح عين و تاء: عصاى آهنين ضخيم است كه يك سر آن مانند تبر پهن و تيز