(ماهيچه‌هاى چرخاننده ران)

براى عمل چرخاندن استخوان ران دو ماهيچه مى‌باشند: يكى از بخش خارجى استخوان شرمگاه بيرون مى‌آيد و ديگرى از بخش داخلى آن، اين دو ماهيچه يكديگر را به صورت اريب ملاقات مى‌كنند و در فرو رفتگى‌ [1] نزديك به بخش خلفى زايده بزرگ‌ [2] با هم جوش مى‌خورند و هرگاه يكى از اين دو ماهيچه به تنهايى استخوان ران را بكشد، ران با اندكى باز شدن به سوى آن جهت متمايل مى‌گردد؛ پس آن را بدان.

فصل بيست و هشتم: تشريح ماهيچه‌هاى حركتى ساق و زانو

از ماهيچه‌هاى‌ [3] حركت دهنده مفصل زانو [4] سه عدد در بخش قدامى استخوان ران قرار داده شده‌اند و آن بزرگ‌ترين ماهيچه‌هاى قرار گرفته در خود استخوان ران (نسبت به ديگر ماهيچه‌هاى‌ [5] آن) مى‌باشد و عمل آنها باز كردن است.

1. يك ماهيچه از اين سه ماهيچه مانند دو لايه (از ماهيچه) مى‌باشد [6] و براى آن، دو سر وجود دارد، يك سر آن از زايده بزرگ، و سر ديگر آن از جلوى ران شروع مى‌گردد؛ و داراى دو انتها نيز مى‌باشد: يك انتها از بافت گوشتى‌ [7] كه پيش از وتر گرديدن به كشكك زانو متصل مى‌شود و ديگرى از بافت غشايى‌ [8] كه به جانب داخلى از دو انتهاى ران‌

متصل مى‌شود.

[1] حفره ركبى (Poplitealfossa(.

[2] شارح آملى زايده بزرگ را در اينجا نزد محل تا شدن زانو مى‌داند (شرح آملى، ص 291). بنا بر اين شايد مقصود از زايده، تكمه اداكتور (Adductor tubercle( باشد.

[3] زانو نيز داراى ماهيچه‌هاى بازكننده و خم كننده مى‌باشد.

[4] براى عمل باز كردن زانو پنج ماهيچه مى‌باشد.

[5] بزرگ‌ترين ماهيچه نسبت به همين ماهيچه‌ها نه به‌طور مطلق زيرا پيش از اين گفته شد كه بزرگ‌ترين ماهيچه بدن ماهيچه بازكننده ران مى‌باشد.

[6] نظريه جالينوس بر اين است كه در واقع دو ماهيچه مى‌باشند، ليكن به خاطر مخالفت نكردن با گذشتگان آن را يك ماهيچه شماره كرده است.

[7] تا تكيه گاهى براى زانو باشد.

[8] تا تمام مفصل را به‌طور كامل پوشش دهد.