اين كه (به كمك طبيعت بدن) به خلط پسنديده تبديل گردد، كه به ندرت چنين اتفاقى مى‌افتد، و لذا بايد پيش از آن (تبديل به خلط پسنديده) از بدن دفع و بيرون ريخته گردد.

رطوبت‌هاى موجود در بدن‌

مى‌گوييم: رطوبت‌هاى بدن، بخشى رطوبت‌هاى اولى است، و بخش ديگر رطوبت‌هاى ثانوى. رطوبت‌هاى اولى، همان اخلاط چهارگانه موضوع بحث، مى‌باشند.

رطوبت‌هاى ثانوى نيز دو گونه است: رطوبت‌هاى زايد و رطوبت‌هاى غير زايد؛ رطوبت‌هاى زايد بدن را در مباحث آينده يادآور مى‌شويم. [1]

رطوبت‌هاى ثانوى و غير زايد بدن آن است كه از حالت ابتدايى (خلطى) استحاله يافته و در بافت اعضا نفوذ نموده‌ [2]، ولى بطور كامل جزء بافت عضوى از اعضاى مفرد بدن قرار نگرفته است.

اصناف رطوبت‌هاى ثانوى و غير زايد

رطوبت‌هاى ثانوى (مرحله دوم) در بدن چهارگونه مى‌باشد:

1. رطوبتى كه در فضاهاى خالى اطراف مويرگ‌هاى غذارسان به اعضاى اصلى بدن، محصور مى‌باشد [3]؛

2. رطوبتى كه بين اعضاى اصلى بدن، همانند شبنم پراكنده است، [4] و هرگاه بدن غذاى مورد نياز خود را از دست دهد، اين رطوبت آمادگى تبديل شدن به غذا براى بدن را دارد و علاوه بر اين هرگاه اعضاى بدن بر اثر حركت شديد يا علت ديگرى، خشك گردد، اين رطوبت باعث نم دهى بدان اعضا مى‌گردد؛

[1] رطوبت‌هاى زايد، مانند عرق و مخاط در آخر فصل دوم مورد بحث قرار مى‌گيرد.

[2] مقصود از نفوذ در بافت اعضا، قابليت آن است، زيرا اگر نفوذ در عضو تحقق يافته باشد قسم اول و دوم رطوبت‌هاى غير زايد از محل بحث خارج مى‌شود و اگر مقصود از آن نفوذ در مجارى اعضا باشد رطوبت‌هاى زايد نيز داخل بحث مى‌گردد.

[3] اين قسم از رطوبت‌هاى غير زايد، نزديك‌ترين آنها به اخلاط مى‌باشد، لذا گروهى از طبيبان آن را خلط دانسته‌اند.

[4] دليل پراكندگى اين رطوبت بين اعضا، دسترسى سريع بدان است در صورتى كه عضو فاقد غذا گردد.