الاطلاق بى‌بهره‌اش نمى‌گذاشت. «ليس فى الإمكان أبدع ممّا كان» از اين، بديع‌تر و زيباتر ممكن نبود، وگرنه آفريده مى‌شد. در حقيقت، قصور از قابل است، نه از فاعل.

ما نبايد قصورهاى قابلى را به حساب قصورهاى فاعلى بگذاريم.

با اين توضيحات، پاسخ اشكالى كه از سوى محاكم مطرح شده، روشن مى‌شود.

اشكال اين است كه درست است كه جهل مركّب بر اندكى از انسان‌ها غلبه دارد؛ ولى جهل بسيط، عمومى و فراگير است. بنابراين، بر انسان‌ها شر غلبه دارد. تنها تعداد كمى به لحاظ عقل و اخلاق سليم النفسند و بس. [1]

پاسخ اين است كه جهل بسيط، امر عدمى است و همان‌طورى‌كه شيخ الرئيس اشاره كرد، چنين جهلى در آخرت موجب عذاب نمى‌شود، بلكه مانع رسيدن به مقامات عاليه است.

[1] . ر. ك: الاشارات و التنبيهات، ج 3، ص 324.