مقوله «كم» به «مساوى» و براى مقوله «كيف» به «مشابه» و براى خود مقوله مضاف به «أقرب» و براى مقوله وضع به «راست قامت‌تر بودن» و براى مقوله «أين» به «أعلى» و براى مقوله «متى» به «أقدم» و براى مقوله «جده» به «أكسى» يا پوشيده‌تر بودن و براى مقوله «أن يفعل» به «أقطع» يا برنده‌تر بودن و براى مقوله «أن ينفعل» به «أشدّ تسخّنا» يا حرارت پذيرى شديدتر، مثال زده است. [1]

صفت‌هاى ثبوتى حقيقى‌

باز مى‌گرديم به قسم اوّل، يعنى صفت‌هاى ثبوتى حقيقى.

اين‌گونه صفت‌ها بر دو دسته‌اند: صفت‌هاى حقيقى محض و صفت‌هاى حقيقى مضاف يا مبدأ إضافه.

شيخ الرئيس يك‌بار ديگر- آن‌جا كه مى‌خواست «غنىّ تام» را تعريف كند- به دو قسم فوق اشاره كرد. در آن‌جا صفت‌هاى حقيقى محض را به حسن، شكل و غير از اينها مثال زد و توضيح داد كه اين‌گونه صفت‌ها، متمكّن در ذات موصوفند و در آن استقرار دارند. سپس براى صفت‌هاى حقيقى مبدأ إضافه، به علم و توانايى مثال زد كه هم متمكّن و مستقر در ذات موصوفند و هم اضافه به معلوم و مقدور دارند. غنىّ تام كسى است كه در ذات و صفت‌هاى حقيقى محض و صفت‌هاى حقيقى مبدأ إضافه محتاج غير نباشد. [2]

تقسيمى براى صفت‌هاى حقيقى محض‌

برخى از اين‌گونه صفت‌ها، اگر بخواهند به ضدّ خود تبديل شوند، موصوف، از

[1] . ر. ك: همان، ص 587.

[2] . ر. ك: غايات و مبادى، ص 34- 37.