«ششم»: آن كه كسى بگويد صبح شده و انسان به گفت او يقين نكند، يا خيال كند شوخى مى‌كند و كارى كه روزه را باطل مى‌كند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده است.
«هفتم»:آن كه كور يا مانند آن به گفت كسى ديگر افطار كند، بعد معلوم شود مغرب نبوده است.
«هشتم»: آن كه در هواى صاف به واسط تاريكى يقين كند كه مغرب شده و افطار كند، بعد معلوم شود مغرب نبوده است. ولى اگر در هواى ابر به گمان اين كه مغرب شده افطار كند، بعد معلوم شود مغرب نبوده، قضا لازم نيست.
«نهم»: آن كه براى خنك شدن، يا بى‌جهت مضمضه كند، يعنى آب در دهان بگرداند و بى‌اختيار فرو رود، و همچنين بنابر احتياط واجب، اگر مضمضه براى وضوى غير نماز واجب باشد ولى اگر فراموش كند كه روزه است و آب را فرو دهد، يا براى وضوى نماز واجب مضمضه كند و بى‌اختيار فرو رود، قضا بر او واجب نيست.
«دهم» كسى از جهت اكراه يا اضطرار يا تقيه افطار كند لازم است قضا نمايد و كفاره واجب نيست.
)
مسألة1698 )- اگر غير آب چيز ديگرى را در دهان ببرد و بى‌اختيار فرو رود، يا آب داخل بينى كند و بى‌اختيار فرو رود، قضا بر او واجب نيست. (مسألة1699 )- مضمضزياد براى روزه‌دار مكروه است، و اگر بعد از مضمضه بخواهد آب دهان را فرو برد، بهتر آن است كه سه مرتبه آب دهان را بيرون بريزد.
(مسألة1700 )- اگر انسان بداند كه به واسط مضمضه، بى‌اختيار يا از روى فراموشى آب وارد گلويش مى‌شود، نبايد مضمضه كند.
(مسألة1701 )- اگر در ماه رمضان بعد از تحقيق يقين كند كه صبح نشده و كارى كه روزه را باطل مى‌كند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده، قضا لازم نيست.
(مسألة1702 )- اگر انسان شك كند كه مغرب شده يا نه، نمى‌تواند افطار كند، ولى اگر شك كند كه صبح شده يا نه، پيش از تحقيق هم مى‌تواند كارى كه روزه را باطل مى‌كند انجام دهد.

احكام روز قضا
(مسألة1703 )- اگر ديوانه عاقل شود، واجب نيست روزه‌هاى وقتى را كه ديوانه بوده قضا نمايد.
)
مسألة1704 )- اگر كافر مسلمان شود، واجب نيست روزه‌هاى وقتى را كه كافر بوده قضا نمايد، ولى اگر مسلمانى كافر شود و دوباره مسلمان گردد، روزه‌هاى وقتى را كه كافر بوده بايد قضا نمايد. (مسألة1705 )- روزه‌اى كه از انسان به واسط مستى فوت شده بايد قضا نمايد، اگرچه چيزى را كه به واسط آن مست شده، براى معالجه خورده باشد.
(مسألة1706 )- اگر براى عذرى چند روز روزه نگيرد و بعد شك كند كه چه وقت عذر او برطرف شده، واجب نيست مقدار بيشترى را كه احتمال مى‌دهد روزه نگرفته قضا نمايد، مثلاً كسى كه پيش از ماه رمضان مسافرت كرده و نمى‌داند