گذرانده وشايد به تحقيق مى‌توان اذعان نمود كه امام تمامى مراحل وشرايط تاريخ گذشته، حال وآينده امت اسلام را تجربه كرده است.

امام مرحله پيدايش اسلام را پشت سر گذارده ودر اين دوره اولين كسى بود كه به اسلام گرويد وتمامى سختيهاى سالها محاصره اسلام وتحريم مسلمين را در شِعب ابو طالب بر جان خود پذيرا شد، نارسائيها وكمبودهاى محاصره اقتصادى، دشواريهاى هجرت وسختيها ومشكلات بوجود آمده توسط قريش، تبعات جنگ‌ها وفتوحات، شرايط سخت ارتداد بعضى از مسلمانان پس از در گذشت پيامبر را شاهد بود وبا جان ودل با آن مبارزه مى‌نمود و توانست در طول بيست وپنج سال تنهايى وبا مجاهدتهاى شبانه روزى نيروهاى متعهد، انقلابى ومكتبى مانند سلمان، مقداد، ابى‌ذر، محمد بن ابى بكر، مالك اشتر را تربيت نموده ومسلمانان را براى يك انقلاب مكتبى جديد آماده سازد.

پس از آن دوران، مرحله انقلاب اصلاح گرايانه كه تصفيه ورويارويى با قاسطين، مارقين، وناكثين بود بوجود آمد، وامام قهرمان اين دوره نيز بود وبه دينسان، حضرت على عليه السلام پيشوا وامام همه دورانهاى تاريخى قلمداد مى‌شود.

ائمه معصومين- به جز حضرت على عليه السلام- شرايط خاص خود را داشتند؛ ولى تمامى اين شرايط در شخصيت امير المؤمنين على تجلّى مى‌يابد.

پس از هزار وچهار صد سال ما توانستيم فقط گوشه‌اى كوچك از