واقعيّت آن است كه شكست انقلاب يا تأخير آن و شهادت امامى كه به انتظار رهبرى او بودند، ضربات سختى به برخى از هواخواهان و اعضاى جنبش وارد مى‌كرد و امتحان دشوارى براى آنان بود. اگر حكمت و فلسفه اين امر بعداً آشكار نمى‌شد، حكمت اين بود كه اوضاع سياسى پس از مرگ هارون، بدون خونريزى، به نفع آنان تغيير كرد.

برخى از سود جويان و شيفتگان رياست يا ثروت، از اين ضربه استفاده كردند و به ساده لوحان چنين گفتند كه موسى بن جعفر عليهما السلام نمرده و نمى‌ميرد تا آنكه قيام كند.

امام على بن موسى الرضا در برابر اين مذهب ايستادگى و مجاهدتهاى بسيار نشان داد تا سر انجام- اين مذهب- از بين رفت و جز نامى در تاريخ از پس خود بر جاى ننهاد.

مثلًا حديثى از جعفر بن محمّد نوفلى آمده است كه گفت: خدمت امام رضا عليه السلام، كه در پل اربق‌ [1] بود، رسيدم و به او سلام دادم. سپس نشستم و گفتم: فدايت شوم برخى گمان مى‌كنند كه پدرت زنده است.

فرمود: دورغ گفتند. خدا لعنتشان كند اگر او زنده بود ميراثش تقسيم نمى‌شد و زنانش به نكاح ديگران در نمى‌آمدند. به خدا سوگند طعم شهادت را چشيد همچنان كه على بن ابى طالب عليه السلام آن را چشيد. [2]