نكرده است. همچنين روزگار امام رضا و امام جواد را درك كرده و از آنها حديث نقل كرده است. سر انجام وى در سال‌ 217 ه. ق از دنيا رفت. [1]

نفوذ در دستگاه حكومت‌

شايد يكى از روشن‌ترين دلايل قدرت جنبش مكتبى در روزگار امام كاظم عليه السلام گسترش نفوذ عناصر اين جنبش در دستگاه حكومت و برخى از نهادهاى رسمى آن بوده باشد و بعيد نيست كه رأس نظام نيز از اين حركت و هوادارى دست اندركارانش از اهل بيت عليهم السلام و لو بطور اجمالى مطلع بوده است، امّا به خاطر وجود علل و عواملى از كودتا عليه آنان احساس ناتوانى مى‌كرده است.

پيش از نقل برخى از ماجراهاى تاريخى در باره اين نفوذ بايد بدانيم كه استحكام شبكهّ سازماندهى كه جنبش مكتبى از آن سود مى‌برد و توانسته بود عناصر خود را در سطوح مختلف و در نهادهاى گوناگون و حساس نظام جاى دهد مى‌تواند نمونه خوبى براى سازمانها و تشكيلات مكتبى در هر جا قلمداد شود.

1- به نظر مى‌رسد كه برخى از استانداران و يا به تعبير آن روز، واليان، به جنبش وابسته بودند. به عنوان مثال شهر رى يكى از مراكز اهل سنّت در آن روزگار بود، با وجود اين والى اين شهر در جرگه دوستداران و هواخواهان اهل بيت جاى داشت. اين نكته را مى‌توان از كتاب «قضاء حقوق المؤمنين» نوشته ابو على بن طاهر الصورى به اسنادش از مردى از اهالى رى دريافت. وى در اين كتاب گويد: يكى از كُتّاب يحيى بن خالد بر ما والى شد. مقدارى بقاياى خراج از او بر عهده‌ام بود كه اگر آن را مطالبه مى‌كرد فقير مى‌شدم. مى‌ترسيدم كه او مرا