مسأله گناه نخستين، ابليس و هبوط آدم از بهشت گونه‌اى الهام گرفتن اخلاقِ فاضله است از حقايقى كه در طبيعت تحقّق يافته، و اين امر- آنچنان كه مى‌دانيم- در اديان آسمانى وجود دارد، و به خواست خدا بزودى به فلسفه آن در اخلاق بازمى گرديم.

ترديدى نيست كه ما در طبيعت هم صلاح و هم فساد مى‌يابيم، و ما روزانه يا در اصلاح و يا در افساد آن شركت داريم، و فطرتمان ما را به سوى اصلاح در پرتوِ رفتار نيكو فرا مى‌خواند، ليكن فلسفه آن كدام است؟ ممكن است اين فلسفه را چنانكه مكاتب اخلاقى گوناگون تصوّر مى‌كنند كاملًا درك نكنيم، ليكن به عنوان نتيجه همه دراين حدود آن را مى‌پذيرند.

قرآن كريم اين حقايق را خواه در امورى كه با صلاحِ طبيعت در پيوند است يا با طبيعت بشر و يا با داستان گناه نخستين و چگونگى بيرون راندن آدم از بهشت، و راه بازگشت او بدان با گذشتن از راهِ ايمان و عمل صالح، يادآور شده است.

خداوند مى‌فرمايد:

وَلَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا وَادْعُوهُ خَوْفاً وَطَمَعاً إِنَّ رَحْمَةَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ‌ [1].

«و در زمين پس از اصلاح آن فساد نكنيد، و او را با بيم و اميد بخوانيد. (بيم از مسؤوليتها، و اميد به رحمت خداوند. و نيكى كنيد) زيرا رحمت خدا به نيكوكاران نزديك است.»

لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ* ثُمَّ رَدَدْنَاهُ أَسْفَلَ سَافِلِينَ* إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ* فَمَا يُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدِّينِ* أَلَيْسَ اللَّهُ بِأَحْكَمِ الْحَاكِمِينَ‌ [2].

«ما انسان را در بهترين صورت و نظام آفريديم* سپس او را به پايين‌ترين مرحله بازگردانديم* مگر كسانى كه ايمان آورده و اعمال صالح انجام داده‌اند كه براى آنها پاداشى تمام نشدنى است* پس چه چيز سبب مى‌شود كه بعداز اين همه (دلايل روشن) روز جزا را انكار كنى‌؟!* آيا خداوند بهترين حكم كنندگان نيست؟!»