و اسرافكار به رقابت برمى‌خيزند وبه هنگام شدّت گرفتن گرفتاريشان به توكّل، پناه مى‌برند. خداوند درباره آنها مى‌فرمايد:

فَمَا آمَنَ لِمُوسَى‌ إِلَّا ذُرِّيَّةٌ مِن قَوْمِهِ عَلَى‌ خَوْفٍ مِن فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِمْ أَن يَفْتِنَهُمْ وَإِنَّ فِرْعَوْنَ لَعَالٍ فِي الْأَرْضِ وَإِنَّهُ لَمِنَ الْمُسْرِفِينَ‌ [1].

«از بيم آزار فرعون و مهتران قوم او، جز گروهى از آنها به موسى ايمان نياوردند و فرعون در زمين برترى مى‌جست و او از اسراف كاران بود.»

الف- بدين ترتيب توكّل، والاترين، حقيقت ايمانى است. خداوند مى‌فرمايد:

وَقَالَ مُوسَى‌ يَاقَوْمِ إِن كُنتُمْ آمَنتُم بِاللَّهِ فَعَلَيْهِ تَوَكَّلُوا إِن كُنتُم مُسْلِمِينَ‌ [2].

«موسى گفت: اى قوم من! اگر به خدا ايمان آورده‌ايد و تسليم فرمان هستيد، به او توكّل كنيد.»

ب- بدين ترتيب هنگام كشمكش با زورگويان و در لحظه رويارويى با ايشان مؤمنان به دژ توكّل پناه مى‌برند. خداوند درباره آنها مى‌فرمايد:

قَالَ رَجُلَانِ مِنَ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُوا عَلَيْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غَالِبُونَ وَعَلَى اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِن كُنْتُم مُؤْمِنِينَ‌ [3].

«دو مرد از آنان كه پرهيزكارى پيشه داشتند و خدا نعمتشان عطا كرده بود گفتند: از اين دروازه بر آنان داخل شويد و چون به شهر درآمديد شما پيروز خواهيد شد و بر خدا توكّل كنيد اگر از مؤمنان هستيد.»

پ- بدين ترتيب است كه ويژگىِ توكّل در اوج وضع مؤمنانى قرار دارد كه دلهايشان براى خدا فروتن است و به هنگام ذكر الهى، ايمانشان افزون مى‌گردد و آنها بويژه در مواقع دشوارى بر خداوند توكّل مى‌جويند. خداوند مى‌فرمايد:

إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَاناً وَعَلى‌ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ‌ [4].