است، و در هيچ حال حتّى در جنگ كه سخت‌ترين شرايط بر انسان است ترك نمى‌شود و اين همان است كه از اين آيه درمى‌يابيم:

ب- وَإِذَا ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْضِ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَقْصُرُوا مِنَ الصَّلَاةِ إِنْ خِفْتُمْ أَن يَفْتِنَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنَّ الْكَافِرِينَ كَانُوا لَكُمْ عَدُوا مُبِيناً [1].

«و چون در زمين سفر كنيد گناهى نيست كه اگر بيم آن داشتيد كه كافران به شما زيان رسانند نماز خويش كوتاه كنيد، زيراكافران دشمن آشكار شما هستند.»

بدين ترتيب بايد نماز را در حالت ترس، كوتاه خواند ولى همچنان بر انسان، واجب مى‌ماند، زيرا امرى است واجب.

در حديثى از امام صادق عليه السلام در تفسير اين آيه آمده است كه: «نماز، كتابى ثابت است و اندكى زودتر ياديرتر، ضررى نمى‌رساند، زيرا خداوند مى‌فرمايد: أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيّاً. [2]»

از همين جا نماز، حتّى هنگام رويارويى با دشمن نيز واجب شده است، زيرا خداوند مى‌فرمايد:

وَإِذَا كُنْتَ فِيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلَاةَ فَلْتَقُمْ طَائِفَةٌ مِنْهُم مَعَكَ وَلْيَأْخُذُوا أَسْلِحَتَهُمْ... [3].

«و چون تو در ميانشان باشى وبرايشان اقامه نماز كنى بايد كه گروهى از آنها با تو به نماز بايستند و سلاحهاى خويش بردارند و چون سجده به پايان بردند برابر دشمن شوند تا گروه ديگر كه نماز نخوانده‌اند بيايند و با تو نماز بخوانند آنان نيز هوشيار باشند و سلاحهاى خويش بگيرند...»

دوازدهم- برپا كردن نماز، شرط توبه:

الف- خداوند مى‌فرمايد:

... فَإِن تَابُوا وَأَقَامُوا الْصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ فَخَلُّوا سَبِيلَهُمْ... [4].