چكيده سخن‌

طولى نمى‌كشد كه تصديق و تسليم در برابر خداوند و حقى كه از سوى او فرود مى‌آيد به پيوند مستقيمى ميان بنده و خداوند سبحان بدل مى‌شود و اين از طريق دعا، نماز، سجده و نيايش تحقّق مى‌يابد.

پس دعا زبان ايمان است كه مؤمن به وسيله آن با خداوند رحيم، سخن مى‌گويد. و دعا هسته مركزىِ پرستش است و تعبيرى است از شناخت بنده نسبت به خدا، (و نسبت به اسماء نيكويى كه دارد) و شناخت خويشتن خويش، (و نقاط ضعف و خوارى كه در وجود او هست) و آن كليد رحمتى است كه هيچگاه بنده‌اى با وجود آن به هلاكت نمى‌رسد.

امّا نماز، رمز تعبّد و بندگى مؤمن، و شعار راستى او و ستون دين و محور احكام شريعت و لحظه گواهى دادن به حق و قبله تمدّن الهى و نشانه ايمان و شرط ولايت خداوندى مى‌باشد كه خضوع در آن نشان دهنده كمال دين است و مؤمنان به آن يارى مى‌جويند همچنين نماز دليل فروتنى نيز تلقّى مى‌شود كه درهر حال بايد برگزار گردد.

سجده نهايت فروتنى است (كه يكى از اركان نماز به شمار مى‌آيد) مگرنه اين است كه همه كائنات در حال سجود براى خداوند- ازروى اختيار يا اجبار- مى‌باشند؟ سجود عبادت مؤمنان است و مؤمنان هستند كه هرگاه آيات خداوندى بر آنها تلاوت شود به سجده مى‌افتند و به هنگام شب و آغاز و پايان روز، سر بر خاك مى‌سايند.

قنوت- همچون سجود- يكى ديگر از قلّه‌هاى فروتنى در برابر خداوند جهانيان است؛ خداوندى كه آسمانها و زمين در برابر آن به پرستش مى‌پردازند. به جاى آوردن قنوت (شدّت خضوع) به هنگام نماز، مطلوب است و حضرت ابراهيم عليه السلام، نماد قنوت در برابر