السَّماءِ وَالْأَرْضِ... [1].

«اى مردم، نعمتى را كه خدا بر شما ارزانى داشته است ياد كنيد آيا جز خدا آفريننده ديگرى هست كه شما را از آسمان و زمين روزى دهد...»

ب- خداوند مى‌فرمايد:

أَوَلَا يَذْكُرُ الْإِنسَانُ أَنَّا خَلَقْنَاهُ مِن قَبْلُ وَلَمْ يَكُ شَيْئاً [2].

«و آدمى به ياد ندارد كه او را پيش از اين آفريده‌ايم و او خود، چيزى نبوده است‌؟»

پ- هنگام يادآورىِ نعمتهاى خدايى، اهمّيت آنها را درمى‌يابيم، زيرا وضع خود را با وضع پيش از رسيدن به آن نعمت مى‌سنجيم، و ميزان دردهايى را كه از آن رنج مى‌برديم به خاطر مى‌آوريم و آنگاه قدر نعمت را مى‌دانيم. از آن جمله مى‌توان به نعمت انس بر قرار كردن ميان دلها پس از دشمنى اشاره كرد. خداوند مى‌فرمايد:

... وَاذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ... [3].

«... و از نعمتى كه خدا بر شما ارزانى داشته است ياد كنيد آن هنگام كه دشمن يكديگر بوديد و او دلهايتان را به هم مهربان ساخت.»

به راستى، چه فاصله بزرگى ميان جامعه‌اى ناهمسو و دشمن با يكديگر، و جماعتى دوست و با الفت كه نه تنها در ظاهر، بلكه در واقعيت نيز دلهايى نزديك به هم دارند، وجود دارد.

ت- نعمت هدايت، بزرگترين نعمت است و اين، نعمتى است كه ديگر نعمتهاى دنيوى و اخروى را درپى دارد. در واقع مؤمنان بايد پيوسته ايام گمراهىِ خود، آنگاه كه خوارى و سستى زندگى آنها را در برگرفته بود و زشتكارى و زيان با آنها دمساز بود را به خاطر آورند.

اين چنين بود كه حضرت موسى عليه السلام، مردمش را به يادآورىِ نعمت هدايت، فرا مى‌خواند و اين هنگامى بود كه خداوند به قوم او دستور داد كه‌