«اى مردم! ما شما را از يك نر و يك ماده بيافريديم و شما را جماعتها و قبيله‌ها كرديم تا يكديگر را بشناسيد. هر آينه گرامى‌ترين شما نزد خدا، پرهيزكارترين شماست، خدا دانا و كاردان است.»

ب- خداوند سبحان مى‌فرمايد:

إِذْ جَعَلَ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي قُلوبِهِمُ الْحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الْجَاهِلِيَّةِ فَأَنزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى‌ رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَأَلْزَمَهُمْ كَلِمَةَ التَّقْوَى‌ وَكَانُوا أَحَقَّ بِهَا وَأَهْلَهَا وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْ‌ءٍ عَلِيماً [1].

«آنگاه كه كافران تصميم گرفتند كه دل به تعصّب، تعصّب جاهلى، سپرند، خدا نيز آرامش خود را بر دل پيامبرش و مؤمنان فروفرستاد و به تقوى الزامشان كرد كه آنان به تقوى سزاوارتر و شايسته‌تر بودند و خدا بر هر چيزى داناست.»

حقيقت تقوى بر تعصّبهاى ملّى، نژادى و حزبى برترى دارد و فرد را به درجه‌اى از آرامش مى‌رساند، كه ايمان به خدا، حق و داد خواهى به درگاه الهى در آن نهفته است.

پ- پرهيزكاران را نمى‌توان در جستجوى برترىِ اين جهانى يافت و در نتيجه، آنها هيچگاه به پراكندن تباهى، دامن نمى‌زنند، زيرا حق را برتر از هر چيزى مى‌دانند. خداوند سبحان مى‌فرمايد:

تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لَايُرِيدُونَ عُلُوّاً فِي الْأَرْضِ وَلَا فَسَاداً وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ‌ [2].

«اين سراى آخرت را از آن كسانى ساخته‌ايم كه دراين جهان نه خواهان برترى جويى هستند نه خواهان فساد، و سرانجام نيك از آن پرهيزكاران است.»

دو- پيوند پرهيزكارى و شكيبايى:

در چندين آيه پرهيزكارى با شكيبايى، همساز گشته‌اند، ولى در آيه قبلى (سوره بقره، آيه‌ 177) تقوى بنياد شكيبايى تلقّى شده است كه خود، نشان دهنده آن است كه‌