اسم الکتاب : الفقه الاسلامى احكام جهاد المؤلف : مدرسى، سيد محمد تقى الجزء : 1 صفحة : 10
«اى كسانى كه ايمان آوردهايد از خدا بترسيد و
وسيلهاى براى تقرّب به او بجوئيد و در راه او جهاد كنيد، باشد كه رستگار شويد.»
از اين آيه استفاده مىشود كه جهاد يك وسيله الهى است كه گاهى واجب و
لازم است مانند جهاد براى دفاع از مسلمانان و دفاع از دين در برابر خطرها، و گاهى
هم سنّت مؤكّد است مانند جهاد در راه تبليغ رسالت خدا و اشاعه دين در جهان.
در حديث شريف نيز اين تقسيم درباره جهاد وارد شده است. فضيل بن عياض
از امام صادق عليه السلام درباره جهاد پرسيد كه جهاد واجب است يا سنّت؟
امام عليه السلام فرمود: جهاد بر چهار قسم: دو قسم آن واجب و قسم
سوّم آن سنّت است امّا جز در كنار واجب، انجام نمىشود و يك قسم هم سنّت است. امّا
دو قسم واجب عبارتنداز: مبارزه انسان با نفس خود در برابر گناهان و معصيت خداوند،
و اين والاترين جهاد است؛ و پيكار با كفّارى كه به شما نزديك هستند. امّا جهادى كه
سنّت است ولى جز با واجب برپا نمىشود، اين است كه جهاد با دشمن بر همه امّت واجب
است و اگر همگى ترك كنند، عذاب الهى دامنگير همه آنان مىشود، و اين جهاد براى
امام سنّت است كه همراه امّت به ميدان جنگ برود و با دشمن نبرد كند. امّا جهاد
سنّت، هر سنّتى است كه انسان آن را برپا دارد و در راه احيا و برپاداشتن آن مجاهدت
نمايد، زيرا كار و كوشش دراين راه از بهترين اعمال و موجب احياى سنّت است. پيامبر
گرامى اسلام صلى الله عليه و آله فرمود: «كسى كه سنّت حسنهاى را ايجاد و برپا
دارد، براى اوست پاداش آن سنّت و پاداش همه كسانيكه بدان عمل مىكنند بدون اينكه
از پاداش خود آنان، چيزى كم شود.» [1]