در شرايط استثنايى:

5- اما در حالات استثنايى مانند بيمارى ياضعف ومانند آن بر نماز گزار است كه تاحدّ امكان، در حال قيام نماز بگذارد وبه تدريج از قيام مستقل به قيام با تكيه برديوار يا انسان منتقل شود.

واگر به هيچ شكلى قيام ممكن نبود، نشسته نماز بخواند واگر نشستن هم برايش مقدور نبود، خوابيده بر پهلوى راست وگرنه برپهلوى چپ، نماز بخواند ودر اين دو صورت بايد جلو بدنش به طرف قبله قرار گيرد. اگر بر پهلوى چپ ياراست هم امكان نداشت در حاليكه بر پشت خوابيده (مانند حالت احتضار) وكف پاهايش به سمت قبله باشد، نماز بگزارد.

جزئيات وفروع اين مسأله به اين شرح است:

الف- در حالات اضطرارى واجب است براى ركوع، اندكى خم شود ودر صورت امكان، برزمين سجده كند، واگر امكان نداشت براى سجده هم، كمى بيشتر از ركوع، خم شود واگر از خم شدن هم عاجز بود، به جاى ركوع وسجده باسر اشاره كند اگر آن هم امكان نداشت، بادوچشم اشاره نمايد، واحوط اين است كه در همه اين حالات، چيزى را كه سجده برآن صحيح است، برپيشانى بگذارد.

ب- براى كسى كه نشسته نماز مى‌خواند اگر بعد از آنكه در حال نشسته حمد وسوره را قرائت كند امكان يابد كه براى ركوع بايستد، بنابر احتياط واجب بايد بايستد.

ج- كسى كه نشسته نماز مى‌خواند اگر در اثناى نماز قدرت بر قيام‌