5- رضايت طرفين؛ مبناى داد وستد

قرآن كريم:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجَارَةً عَنْ تَرَاضٍ مِنْكُمْ وَ لَا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُمْ رَحِيماً [1].

«اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! اموال يكديگر را به باطل «و از طرق نامشروع» نخوريد؛ مگر اينكه تجارتى با رضايت شماانجام گيرد. و خودكشى نكنيد. خداوند نسبت به شما مهربان است.»

از پيامبر اكرم (ص) روايت شده كه فرمودند:

«إنّما البيع عن تراضٍ»

[2].

«همانا فروش، بر مبناى تراضى صورت مى‌پذيرد.»

وروى البزنطى عن ابى الحسن (ع) فى حديث قول رسول الله (ص):

«وُضِعَ عَنْ أُمَّتِى مَا أُكْرِهُوا عَلَيْه وَ مَا لَمْ يُطِيقُوا وَ مَا أَخْطَئُوا». [3]

بزنطى از ابى الحسن (ع) روايت نموده كه پيامبر (ص) فرمود:

«از امت من، تكليف آنچه را كه به اكراه وادار مى گردند، وآنچه را كه طاقت ندارند، وآنچه را كه خطا مى نمايند برداشته شده است.»

تراضى چيست؟

بر اساس تاكيد آيه مباركه فوق، معاملات مالى بر تراضى دوطرف مبتنى است، به ديگر سخن، تراضى بنا نهادن رضايت يكطرف است بر رضايت طرف ديگر. وتراضى هم بر حقايق واركان سه گانه زير استوار مى باشد:

1- وجود قطعى عزم واراده، پس يكى از اركان تراضى وجود اراده قطعى، نزد هر يك از دوطرف، به پايبندى به اثر عقدى كه بر آن رضايت دارند مى باشد. بنابراين اگر اراده يكطرف به هر دليلى ناقص بود، تراضى وعقدى وجود نخواهد يافت. «چنانكه اگر عقد ازدواج موقت با زنى بسته شود كه به ازدواج‌