جزئيات عبادات، شرايط، موانع و مقدّمات آنها و احكام عقدها،
قراردادها و معاملات رابداند و گاهى هم از اين طريق كه از شخص ديگرى كه آگاه به
احكام و در عمل مورد اطميناناست، تبعيّت نمايد مثل حاجى كه جزئيات اعمال حجّ و
واجبات آن را از قبل نمىداند ولى ازراهنما يا روحانى كاروان پيروى مىكند.
17- بر غير مجتهد واجب است كه در واجبات و محرّمات از مجتهد تقليد
كند امّا درمستحبّات و مكروهات، تقليد واجب نيست و همين كه شخص مؤمن اطمينان يابد
كه عملى، واجب يا حرام نيست كفايت مىكند و دراين حال اگر به اميد ثواب عمل كند،
كافى استوهمچنين رجوع به كتابهاى ادعيه و آداب كه علماى موثّق نوشتهاند نيز
كفايت مىكند.
امّا در امور عادى و معمولى، واجب است انسان به عدم مخالفت آن با شرع
اطمينان پيداكند.
18- اگر از مجتهدى تقليد كند سپس در جامعالشرايط بودن او شك نمايد،
چنانچه شكاو در بقا و ادامه شرايط باشد، يقين پيشين كفايت مىكند و بايد بنا را
بر بقا و ادامه شرايطبگذارد تا زمانى كه در اثر يك دليل شرعى اطمينان يابد كه آن
شرايط از بين رفته است. امّا اگردر اصل وجود شرايط در مجتهد شك كند، بايد در مورد
صحّت تقليد خود جستجو و تحقيقنمايد ولى اعمال قبلى او- ان شاء اللَّه- صحيح است.
19- اگر مدّتى از بلوغ او بگذرد، سپس شك كند كه آيا اعمال او تاكنون
براساس يك تقليدصحيح انجام شده است يا نه؟ بنا را بر صحيح بودن اعمال قبلى خود
بگذارد ولى لازم است كهدر مورد درستى تقليد خود از آن لحظه به بعد، اطمينان حاصل
كند.
20- تبعيض در تقليد (يعنى تقليد كردن بيش از يك مجتهد) جايز است،
بدينصورت كه- مثلًا- در احكام عبادات از يك مجتهد، و در احكام معاملات از
مجتهدىديگر تقليد نمايد. ولى شخص مكلّف بايد متوجّه باشد كه در گزينش مجتهد مورد
تقليد خود، اخلاص براى خداوند را مدنظر قرار دهد، و از هوا و هوس- در اين مورد-
پيروى ننمايد.
21- اگر كسى در نقل فتواى مجتهد براى ديگران اشتباه كند، واجب است كه
آنان را درمورد اشتباه خود آگاه گرداند چنانكه مجتهد نيز، اگر در بيان فتواى خود
اشتباه كرده باشد، واجب است كه اعلام نمايد.
احكام بلوغ:
1- به مرحله بلوغ رسيدن براى انسان- همچون ساير جانداران- يك حالت
فطرىو طبيعى است، پس اگر انسان، به هر وسيلهاى فهميد كه به بلوغ رسيده است،
احكام بلوغ