/ 672

دعا سلاح مؤمن است‌

[147] و نيروى روحى آنان برخاسته از دعايى بود كه همچون باردادن به ذات با نيروى معنى بود و از راههاى زير صورت مى‌گرفت

الف: قانع شدن به اين كه اصلاح ذات راه پيشرفت است، و به همين سبب وى- و بالطبع عمل- خود را با اصلاح نفس آغاز مى‌كردند و مى‌گفتند

پروردگارا، گناهان ما را بيامرز (رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا).

ب: مهمترين عنصر تربيتى جلوگيرى از زياده‌روى و اسراف در كار است. و آن عبارت است از مقيد بودن دايمى به اندازه‌هاى رسالتى: نه خواب اضافى، و نه راحتى فراوان، و نه خودكشى از زيادى كار و نه تبذير و فرورفتن در شهوات. آنان از اسراف خود استغفار مى‌كردند و مى‌گفتند رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ إِسْرافَنا فِي أَمْرِنا.

ج: ثبات و استوارى و مردد نبودن، و در نتيجه تصميم و عزم راسخ داشتن كه عنصر اساسى در پيروزى است، چه، اراده نافذ معجزه مى‌كند، و آنچه نيت بر آن قادر باشد بدن نيز بر آن قادر است. به همين جهت آنان در دعاى خود مى‌گفتند

ربنا ثَبِّتْ أَقْدامَنا وَ انْصُرْنا عَلَى الْقَوْمِ الْكافِرِينَ‌.

وجود اين رفتار رسالتى در آنان، راهنماى همه جنگندگان در راه خدا بود، و خشم و ترديد و ترس و جزع به وجود آنان راه نداشت.

«وَ ما كانَ قَوْلَهُمْ إِلَّا أَنْ قالُوا رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ إِسْرافَنا فِي أَمْرِنا وَ ثَبِّتْ أَقْدامَنا وَ انْصُرْنا عَلَى الْقَوْمِ الْكافِرِينَ‌- و سخن ايشان جز آن نبود كه مى‌گفتند: پروردگارا گناهان ما را بيامرز، و از زياده‌روى ما در كار خودمان درگذر، و گامهاى ما را استوار كن و ما را بر گروه كافران پيروز گردان.» [148] «فَآتاهُمُ اللَّهُ ثَوابَ الدُّنْيا وَ حُسْنَ ثَوابِ الْآخِرَةِ وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ‌- پس خداوند پاداش دنيا و نيكوترين پاداش آخرت را به ايشان داد، و خدا نيكوكاران را دوست مى‌دارد.»