شرح حال مصنف رضوان الله تعالی علیه

(نقل از مقدمۀ کتاب محجة البیضاء) محمّد بن مرتضی مدعو بمحسن و ملقب بفیض فاضل و اخباری و محدث و حکیم و یکی از نوابغ علم در قرن یازدهم بوده است نشو و نمای او در بلده طیبه قم بوده و پس از آن بکاشان رفته و از کاشان بشیراز و در آنجا مدتی از سید ماجد بن علی البحرانی و از استاد فلسفه ملا صدرا اخذ علم نموده و دختر ملا صدرا را بحباله نکاح خود در آورده است سپس او را بکاشان آورده و در کاشان عزم اقامه نموده و از مراجع بزرگ در آنجا بشمار می‌رفت که مثل و مانند در زمان خود نداشت و در اثر کثرة فهم و ذکاوت ملا صدرا او را ملقب بفیض نموده و جمیع علماء اجماع نموده‌اند بر فضلش و او را یکی از نوابغ بزرگ دهر می‌شمارند.
1- محدث متبحر مرحوم شیخ حر عاملی صاحب کتاب وسائل الشیعة درباره او چنین میگوید:
محمّد بن المرتضی المدعو بمحسن الکاشانی فاضل عالم ماهر حکیم متکلم محدث فقیه محقق شاعر ادیب تصنیفات نیکوئی دارد و از معاصرین است از برای او کتابهائی است که کتابهای او را می‌شمرد.
2- و گفته است صاحب رجال کبیر محمّد بن علی اردبیلی محسن بن مرتضی رحمه اللّه علامة محقق مدقق جلیل القدر عظیم الشأن رفیع المنزلة فاضل کامل ادیب متبحر در جمیع علوم بودند.
3- مرحوم سید نعمة اللّه جزائری میگوید در شأنش می‌باشد استاد ما محقق مولا محمّد محسن کاشانی صاحب کتاب وافی و غیر کتاب وافی که تألیفات او نزدیک به دویست کتاب می‌شود.
4- و مرحوم شیخ یوسف بحرانی در شأنش گفته است که محدث کاشانی فاضل و محدث اخباری سخت بوده است و مرحوم مجلسی ثانی اعلی اللّه مقامه از ایشان اجازه داشته است و از مشایخ عظام او شیخ بهایی و دیگران بوده‌اند لکن در این وجیزه جای بسط