اسم الکتاب : دانشنامه امام باقر علیه السلام المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 448
گروه ها بعد از مرگ
نکته دیگر که از این روایات و روایات دیگر باقر العلوم علیهالسلام بهره
میتوان گرفت، این که افراد بعد از مرگ در عالم برزخ به دو گروه و یا بر
اساس برخی روایات دیگر به سه گروه تقسیم میشوند. در برخی روایات سخن از
تقسیمبندی به دو گروه است. مانند مؤمن و کافر، مؤمن در باغی از باغهای
بهشتی قرار میگیرد. و کافر و تبهکار در گودالی از آتش قرار میگیرد، القبر
اما روضة من ریاض الجنة و اما حفرة من حفر النیران. [1] . لیکن در
جمعبندی روایات میتوان گفت تقسیمبندی به سه گروه انجام میگیرد؛ مؤمن
خالص، کافر خالص، افراد مشوب به حق و باطل. از دو گروه اول سؤال جواب در
عالم برزخ انجام میگیرد. امر گروه سوم به قیامت واگذار میشود. امام باقر
علیهالسلام: انما یسال فی قبره من محض الایمان و الکفر محضا و أما سوی ذلک
فیلهی عنه. [2] امام صادق علیهالسلام: لا یسأل فی القبر الا من محض
الایمان محضا او محض الکفر محضا و الاخرون یلهون عنهم. [3] «امام باقر
علیهالسلام در قبر از ایمان خالص و کفر خالص سؤال میشود، دیگران رها
میشوند.» «امام صادق علیهالسلام در قبر از ایمان خالص و کفر خالص سؤال
میشود و سایر مردم رها میشوند». [4] . از امیرالمؤمنین نیز این گونه
روایت است، مرگ برای برخی بشارت به نعمتهای جاوید است و برای برخی مژده به
عذاب ابدی است و برای گروه سوم حزن و هول و هراس است، که نمیدانند به
کدام گروه ملحق خواهند شد. گروه اول دوستان ما هستند، گروه دوم دشمنان ما،
گروه سوم مؤمن تبهکاری که به خویشتن ستم کرده است. این نیز ممکن است در
نهایت با شفاعت ما نجات یابد. لکن یخرجه من النار بشفاعتنا. [5] البته گروه
دیگری مانند مستضعفین در اعتقاد و... از زمره گروه سوم میباشند. [6] .
[~hr~]پی نوشت ها: (1) بحار، ج 6، ص 275. (2) فروع کافی، ج 3، ص 235، بحار، ج 6، ص 260. (3) همان. (4) بحار، ج 6، ص 235، ح 52. (5) معانی الاخبار، ص 288، ح 2. (6) شفاعت در عالم برزخ؟ در
این روایت سخن از نجات گروه سوم به شفاعت عترت میباشد. این نکته با برخی
روایاتی که مفهوم آنها این است که در عالم برزخ شفاعت نیست، ناسازگاری
ندارد. زیرا مفاد این روایت این نیست که در عالم برزخ از شفاعت بهرهمند
میشود. بلکه ممکن است منظور این باشد که در قیامت در پایان کار به برکت
شفاعت شافعین مانند عترت، به بهشت برود. بنابراین، این نکته ناسازگاری
با روایاتی ندارد که میفرمایند در برزخ شفاعت نیست، امام صادق
علیهالسلام: من بر شیعیان خود از عالم برزخ بیم دارم. بعد از برزخ ممکن
است آنان را نجات دهیم، و الله ما اخاف علیکم الا البرزخ، فاما اذا صار
الامر الینا فنحن اولی بکم. (بحار، ج 6، ص 214). عن الصادق علیهالسلام
البرزخ القبر و هو الثواب و العقاب بین الدنیا و الاخرة، (بحار، ج 6، ص
218) «برزخ از هنگام مرگ تا قیامت است». امام صادق علیهالسلام در
قیامت ممکن است به برکت شفاعت پیامبر یا جانشینان پیامبر همه شیعیان به
بهشت بروند، لیکن بر شما از برزخ هراسناک هستم، ولکنی و الله اتخوف علیکم
فی البرزخ. (فروغ کافی، ج 3، ص 342، بحار، ج 6، ص 267.) معنای این گروه از
روایات این است که در عالم برزخ شفاعت نیست. منبع: امام باقر الگوی زندگی؛ حبیب الله احمدی؛ فاطیما چاپ دوم 1385.
اسم الکتاب : دانشنامه امام باقر علیه السلام المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 448