اسم الکتاب : دانشنامه امام باقر علیه السلام المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 414
فرو خوردن خشم
امام باقر (ع): کسی که خشم و غضب خویش را فرو نشاند با اینکه میتواند
انتقام گیرد و کینهاش را عملی سازد، خداوند قلبش را از ایمان پر میکند.
[1] . امام باقر (ع) در توصیههای خود به یکی از یاران خویش میفرماید: اگر
سخن تو را تکذیب کردند، سعی کن به خشم کشیده نشوی، اگر تو را مدح و ستایش
کردند، خوشحال نشو و اگر تو را مذمت کردند، نگران مباش و بیتابی نکن، با
خودت بیندیش! اگر ایرادی که به تو گرفتهاند در تو هست، پس بدان که تو با
خشمگین شدنت نزد خدا سقوط خواهی کرد، بیش از آنچه با این عیب میترسی از
چشم مردم بیفتی و سقوط کنی. و اگر مشاهده کردی که آن عیب در تو نیست پس
(بدگویی بدگویان و صبر و تحمل تو سبب میشود که خداوند به تو پاداش دهد و)
این ثوابی است که بی زحمت به چنگ آوردهای. اگر همهی مردم دیارت علیه تو
یک صدا شدند و گفتند تو آدم بدی هستی، سعی کن سخن آنان تو را غمگین نسازد و
اگر یک صدا گفتند تو فرد صالح و شایستهای هستی باز هم از سخن آنان شادمان
مباش... [2] . امام باقر (ع) در بیانی کوتاه اما پر محتوا نیز فرموده
است: هیچ قدرت و توانی (در کارآیی و اصالت و اهمیت) به پای آن نیرویی که
جلو غضب را سد میکند نمیرسد. [3] . از این عبارت کوتاه دو نکتهی مهم
استفاده میشود. نخست این که غضب در درون انسان بحران و جوششی فوقالعاده
به وجود میآورد که سایر قوا و غرایز انسان را در آن لحظه تحت الشعاع قرار
میدهد. و نکتهی دیگر این است که برای سد کردن چنین بحران و آشوبی که در
درون انسان به هنگام غضب حاصل میشود قدرت و کنترلی بس عظیم لازم است. و چه
بسا افرادی که در برابر شهوت و تمایلات نفسانی مقاومت کنند اما از فرو
نشاندن غضب ناتوان باشند.
[~hr~]پی نوشت ها: (1) قال محمد بن علی بن الحسین (ع): من کظم غیظا یقدر علی امضائه حشا الله قلبه ایمانا. بهجة المجالس و انس المجالس 372. (2)
الامام الباقر (ع): فی وصیته لأحد اصحابه:... و ان مدحت فلا تفرح، و ان
ذممت فلا تجزع، و فکر فیما قیل فیک فان عرفت من نفسک ما قیل فیک فسقوطک من
عین الله عزوجل عند غضبک من الحق اعظم علیک مصیبة مما خفت من سقوطک من اعین
الناس، و ان کنت علی خلاف ما قیل فیک فثواب اکتسبته من غیر أن تتعب بذلک، و
لو اجتمع علیک اهل مصرک و قالوا انک رجل سوء لم یحزنک ذلک و لو قالوا انک
رجل صالح لم یسرک ذلک و لکن اعرض نفسک علی کتاب الله. سیرة الائمة الاثنی
عشر 227. [3] الباقر (ع):... و لا قوة کرد الغضب. همان 228. منبع: امام باقر جلوه امامت در افق دانش؛ گروه تاریخ اسلام؛ آستان قدس رضوی چاپ دوم 1375.
اسم الکتاب : دانشنامه امام باقر علیه السلام المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 414