اسم الکتاب : دانشنامه امام باقر علیه السلام المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 338
سعادت جامعه با حکومت رهبران الهی
امام باقر (ع) در بیان تأثیر حکومتها و حاکمیتها در سعادت و شقاوت ملتها میفرماید: خداوند
فرموده است: هر ملتی که در قلمرو اسلام، به ولایت و رهبری و حاکمیت پیشوای
ستمگر و غیرالهی، گردن نهند، بی شک مورد عذاب و مجازات قرار خواهند گرفت؛
هر چند آن ملت در رفتار فردی خویش نیک و پرهیزکار باشند. هر ملتی که در
قلمرو اسلام به حاکمیت امام عادل و پیشوای الهی تن دهند، قطعا مورد عفو و
رحمت قرار خواهند گرفت؛ هرچند در رفتار خویش خطاها و گناهانی داشته باشند
[1] . پیام واقعی این حدیث، تشویق مردم به انتخاب رهبری الهی برای جامعه
است، نه باز نمودن راه توجیه برای گناهکاران! آنچه امام در این حدیث بیان
داشته است، نظر به واقعیتهایی دارد که با اندکی تأمل در تاریخ ملتها قابل
درک است؛ زیرا حکومتها نقش عمدهای در صلاح و فساد ملتها دارند. رهبری و
حکومت صحیح، جامعهی فاسد را در نهایت به سوی صلاح و ایمان سوق میدهد، و
رهبری فاسد و غیر الهی، جامعهی سالم و ایمانی را در نهایت، به سوی گناه و
انحطاط میکشاند و در معرض عذاب الهی مینهد. امام باقر (ع) در همین زمینه
فرموده است: صلاح و عزت و سلامت دین و مؤمنان به این است که (حاکم جامعهی
اسلامی و امانتدار بیتالمال و منابع اقتصادی مسلمانان، مؤمن و متعهد باشد
و) اموال جامعه به کسی سپرده شود که حقوق را رعایت کرده و در مصارف بایسته
آن را به مصرف رساند، و فساد دین و اهل دیانت از آنجا پدید میآید که منابع
مالی و اقتصادی جامعه در اختیار کسی قرار گیرد که به عدل و حق رفتار نکرده
آن را در مصارف لازم به کار نگیرد [2] . در این روایت سه موضوع در ارتباط
با هم مورد توجه قرار گرفته است: 1- حاکمیت (به عنوان اختیاردار منابع اقتصادی) 2- اقتصاد 3- دین و فرهنگ. امام
(ع) در، بیان از سویی، به نقش اساسی اقتصاد و چگونگی صرف منابع مالی، در
عزت و ذلت جامعه و اعتلا و افول فرهنگ دینی مردم اشاره کرده است، و از سوی
دیگر، نقش متولیان جامعه و حاکمان و فرمانروایان را در نحوهی به کارگیری و
مصرف اموال ملی یادآور شده، موضوع اخیر را محور اصلی صلاح و فساد دین و
اهل دیانت دانسته است.
[~hr~]پی نوشت ها: (1)
قال الله عزوجل: لا عذبن کل رعیة فی الاسلام دانت بولایة کل امام جائر لیس
من الله، و ان کانت الرعیة فی أعمالها برة تقیة، و لا عفون عن کل رعیة فی
الاسلام دانت بولایة کل امام عادل من الله، و ان کانت الرعیة فی أعمالها
ظالمة مسیئة. بحار 27 / 193. [2] ان من صلاح الدین و صلاح أهل الدین...
ان تصر الاموال الی من یؤدی فیها الحقوق و یصطنع فیها المعروف، و ان من
فساد الدین و فساد اهل الدین ان تصر الاموال الی من لا یؤدی فیها الحق و لا
یصطنع فیها المعروف. مشکاة الانوار 466. منبع: امام باقر جلوه امامت در افق دانش؛ گروه تاریخ اسلام؛ آستان قدس رضوی چاپ دوم 1375.
اسم الکتاب : دانشنامه امام باقر علیه السلام المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 338