اسم الکتاب : دانشنامه امام باقر علیه السلام المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 329
سلام خدا
سلام؛ یعنی سلامتی و درود خدا. سلام؛ یعنی رحمت و برکت. سلام از
واژههای زیبایی است که هم ساختار و هم معنای آن دل و جان را صفا میبخشد.
سلام اسم ذات پاک خداست که خود را به این نام ستایش نمود، السلام المؤمن
المهیمن. [1] . سلام؛ یعنی پاکی و برکت که منشأ همه اینها خداست. خدا
منشأ عافیت و سلامتی و برکت است. اللهم انت السلام و منک السلام و لک
السلام و الیک یرجع السلام، [2] «خدایا تو سلام هستی و سلام از توست و برای
توست، و بازگشت سلام نیز بر توست.» سلام آغازین سخن هر مسلمان در این سرا و
نیز تحیت و خوش آمد مؤمن به مؤمن دیگر، در آن سرا میباشد، تحیتهم فیها
سلام. [3] . هنگام رحلت در آغازین ملاقات مؤمن با خدا، دلنشینترین
کلام سلام است، تحیتهم یوم یلقونه سلام و اعدلهم اجرا کریما [4] سلام همان
پیام سبز خدا به همه مؤمنان ثابت قدم، سلام علیکم بما صبرتم [5] ، و سلام
همان درود سبز خدا بر پویندگان راه حق، و السلام علی من اتبع الهدی. [6] و
سلام همان درود بیپایان خدا بر همهی پیامبران در ستایش از انجام رسالت
بزرگ، سلام علی المرسلین [7] . و خلاصه سلام همان پیام و درود خدا بر
انسانهای برگزیده خویش. امامان معصوم، همان هایی که آنان را از میان همگان
گلچین نموده و برگزیده است. سلام علی عباده الذین اصطفی. [8] و سلام بر
محمد بن علی باقر علم النبیین که مصداق بارز برگزیدهی خداست. و پیشوا و
پیشرو همگان. باقر العلوم علیهالسلام را خدای سبحان این گونه هماره سلام و
درود میرساند. به لحاظ اهمیت سلام به چند نکته دیگر در پاورقی اشاره
میشود. [9] .
[~hr~]پی نوشت ها: (1) حشر، 23. (2) وسائل، ج 5، ص 257. (3) یونس، 10. (4) احزاب، 44. (5) رعد، 24. (6) طه، 47. (7) صافات، 181. (8) نمل، 59. (9) چند نکته: اهمیت سلام سلام
نشان فروتنی و تواضع و از نشانههای انسان مؤمن است. مؤمن در برخورد با
دیگری پیش از هر کلام آغازین سخنش سلام میباشد. بر سلام کردن در برخوردهای
اجتماعی تأکید فراوان شده است؛ یعنی افراد پیش از آغاز سخن نخست سلام
کنند. رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم آنگونه به آن پافشاری داشت که
حتی در برخورد با کودکان از همگان در اظهار سلام پیشی میگرفت. خمس لا
أدعهن... و التسلیم علی الصبیان لتکون سنة من بعدی. (وسائل، ج 8، ص 441) در
مورد ثواب سلام این گونه رهنمون رسیده است، که برای سلام هفتاد حسنه منظور
شده است. که 69 حسنه آن از سلام کننده و یک حسنه، از آن کسی است که جواب
سلام را میدهد: السلام سبعون حسنة تسعة و تسعون للمبتدی و واحدة للراد.
(بحار، ج 73 ص 11). آداب سلام در آداب سلام تأکید شده تلاش شود
انسان بر دیگران سبقت بگیرد. پیش از این که طرف مقابل به وی سلام کند وی
مبادرت به سلام کند، تا به سنت نیک رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم
رفتار نموده باشد. و نیز مناسب است افراد کوچکتر به بزرگترها سلام کنند.
دو گروه که با یکدیگر برخورد میکنند، گروه کم به گروه زیاد سلام کند، و
نیز فرد عابر بر فرد نشسته سلام کند. (وسائل، ج 8، ص 449) سواره بر پیاده
سلام کند. الراکب احق بالسلام، (بحار، ج 73، ص 12) کسی که بر دیگران وارد
میشود بر کسانی که بر آنها وارد شده سلام کند. (وسائل، ج 8، ص 449).
ایستاده بر نشسته سلام کند، و القائم علی القاعد. (اصول کافی، باب من یجب
ان یبدأ بالسلام، حدیث 4) آنان که مرکب برتر دارند بر آنان که مرکب ضعیفتر
دارند سلام کنند، که سلام نشان تواضع است و مرکب برتر زمینه تبختر و تکبر
را فراهم میسازد. برای این که از این خطر در امان باشد صاحب مرکب برتر بر
راکب مرکب ضعیفتر سلام کند. این حقیقت در روایت این گونه تبیین شده، سواره
بر پیاده سلام کند. اسب سوار بر قاطر سوار سلام کند و قاطر سوار بر الاغ
سوار سلام کند. (اصول کافی، باب من یجب یبدأ بالسلام، حدیث 2 وسائل، ج 8، ص
449 و 450). در این موارد نباید سلام کرد: در رعایت آداب سلام با
همه فضیلتی که دارد در مواردی از سلام نمودن پرهیز داده شده است. از باقر
العلوم علیهالسلام این گونه روایت است، که بر افرادی که نام برده میشوند
نباید سلام کرد: یهودیان، مسیحیان، مجوسیان ، بتپرستان، میگساران، افرادی
که شطرنج و نردبازی میکنند، مجسمه سازان (بحار، ج 73، ص 8) کسی که به
مادرش بدزبانی میکند، (بحار، ج 73، ص 9) افرادی که موسیقی و غنا حرام و
ساز حرام گوش میدهند، (وسائل، ج 8، ص 454) سلام کردن مرد بر زن جوان،
(وسائل، ج 8، ص 452) مردان زن نما، شاعرانی که شعر باطل میسرایند،
رباخواران، کسی که در حال دستشویی (توالت) است. کسی که در حمام است. و کسی
که آشکارا گناه میکند. کسی که در حال نماز است و نیز کسی که در حال رفتن
به نماز جمعه است و کسی که در دنبال جنازه حرکت میکند. (روضة الواعظین، ص
458، اصول کافی، باب التسلیم، حدیث 11، وسائل، ج 8، ص 446، بحار، ج 73، ص
9، خصال، ج 1، ص 331). منبع: امام باقر الگوی زندگی؛ حبیب الله احمدی؛ فاطیما چاپ دوم 1385.
اسم الکتاب : دانشنامه امام باقر علیه السلام المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 329