زمان هلاک شدن یک سوم مردم

طاووس یمانی از امام باقر علیه‌السلام پرسید: در چه زمانی یک سوم مردم هلاک شدند؟
حضرت فرمود: ای ابو عبدالرحمان! هرگز یک سوم مردم هلاک نشد، ای شیخ! می‌خواهی بگویی: کی یک چهارم مردم هلاک شد؟ و آن روزی بود که قابیل هابیل را کشت، (مردم در آن زمان) چهار نفر بودند: آدم، حواء، هابیل و قابیل، که یک چهارم آن کشته شود.
عرض کردم: کدامیک از آنها پدر مردم بودند؟ آیا قاتل یا مقتول؟
حضرت فرمود: هیچ کدام، پدر مردم شیث بود.
پرسید: آن کدام چیز است در قرآن که کم آن حلال و زیاد آن حرام است؟
حضرت فرمود: نهر و چشمه‌ی طالوت است «که اگر کسی به اندازه‌ی کفی از آن می‌خورد حلال بود». پرسید: آن کدام نماز است که بدون وضوء است؟ و کدام روزه است که مانعی از خوردن و آشامیدن نیست؟ فرمود: صلوات بر پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم، و روزه‌ی صمت که قرآن می‌فرماید: «(حضرت مریم گفت:) من برای خدای رحمان روزه (سکوت) نذر کرده‌ام (که حرف نزنم)». پرسید: آن کدام چیز است که زیاد و کم می‌شود؟
فرمود: ماه است.
پرسید: آن کدام چیز است که زیاد می‌شود ولی کم نمی‌شود؟
فرمود: دریا است.
پرسید: آن کدام است که کم می‌شود ولی زیاد نمی‌شود؟
فرمود: عمر است.
پرسید: آن کدام پرنده است که فقط یک مرتبه پریده نه قبل از آن و نه بعد از آن هرگز نپریده است؟ فرمود: طور سیناء است که خداوند می‌فرماید: «و (نیز به خاطر بیاور) هنگامی که کوه را همچون سایبانی بر فراز آنها بلند کردیم». پرسید: آن کدام گروه است که گواهی بر حق دادند در حالی که دروغ می‌گفتند؟ فرمود: منافقان بودند هنگامی که گفتند: «شهادت و گواهی می‌دهیم که تو رسول خدا هستی».
سأل طاووس الیمانی الباقر علیه‌السلام: متی هلک ثلث الناس؟ فقال علیه‌السلام: یا أبا عبدالرحمان! لم یمت ثلث الناس قط، یا شیخ أردت أن تقول: متی هلک ربع الناس؟ و ذلک یوم قتل قابیل هابیل، کانوا أربعة: آدم، و حواء، و هابیل، و قابیل، فهلک ربعهم.
قال: فأیهما کان أبا الناس؟ القاتل أو المقتول؟
قال: لا واحد منهما، أبوهم شیث.
و سأله عن شی‌ء قلیله حلال و کثیره حرام فی القرآن؟
قال: نهر طالوت (الا من اغترف غرفة بیده).
و عن صلاة مفروضة بغیر وضوء، و صوم لا یحجز عن أکل و شرب؟
فقال علیه‌السلام: الصلاة علی النبی صلی الله علیه و آله و سلم، و الصوم قوله تعالی: (انی نذرت للرحمان صوما). [1] .
و عن شی‌ء یزید و ینقص؟
فقال علیه‌السلام: القمر.
و عن شی‌ء یزید و لا ینقص؟
فقال علیه‌السلام: البحر.
و عن شی‌ء ینقص و لا یزید؟
فقال: العمر.
و عن طائر طار مرة و لم یطر قبلها و لا بعدها؟
قال علیه‌السلام: طور سیناء، قوله تعالی: (و اذ نتقنا الجبل [2] فوقهم کأنه ظلة) [3] .
و عن قوم شهدوا بالحق و هم کاذبون؟
قال علیه‌السلام: المنافقون حین قالوا: (نشهد انک لرسول الله) [4] [5] .