اسم الکتاب : دانشنامه امام باقر علیه السلام المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 166
تعبیر خدا به خلقت انسان با دو دست
محمد بن مسلم گوید: از امام باقر علیهالسلام در مورد معنی فرمایش خدای
متعال که میفرماید: «ای ابلیس! چه چیز مانع تو شد که بر مخلوقی که من به
دو دست (قدرت) خود آفریدم سجده کنی!» پرسیدم (که مراد از دست چیست؟) حضرت
فرمود: دست در کلام عرب به معنی قوت و نیرو است، و به معنی نعمت است، خدای
متعال میفرماید: «و بیاد آر بندهی ما داوود، صاحب قدرت را». و در جای دیگر میفرماید: «و ما آسمان را با قدرت بنا کردیم (برافراشتیم)، یعنی با نیرو و قوت. و در مورد دیگر میفرماید: «و با روحی از ناحیهی خودش آنها را تقویت فرموده» یعنی آنها را نیرو دادیم. و گفته میشود: برای فلانی در نزد من دستهای زیادی است، یعنی احسان و نیکیها، و برای او نزد من دست سفیدی است، یعنی نعمت است. علامه
مجلسی رحمة الله در توضیح این حدیث میفرماید: از این حدیث ظاهر میشود که
کلمهی «تأیید» از «ید» به معنی قوت و نیرو مشتق شده است، چنان که از کلام
جوهری نیز این معنی روشن میگردد. الدقاق، عن الأسدی، عن البرمکی، عن
الحسین بن الحسن، عن بکر، عن أبی عبدالله البرقی، عن عبدالله بن یحیی، عن
أبی أیوب الخزاز، عن محمد بن مسلم قال: سألت أبا جعفر علیهالسلام فقلت:
قوله عزوجل (یا ابلیس ما منعک أن تسجد لما خلقت بیدی). [1] . فقال:
الید فی کلام العرب: القوة و النعمة، قال الله: (و اذکر عبدنا داود
ذاالأید). [2] . و قال: (و السماء بنیناها بأید) [3] أی بقوة، و قال: (و
أیدهم بروح منه) [4] أی: قواهم، و یقال: لفلان عندی أیادی کثیرة أی: فواضل و
احسان، و له عندی ید بیضاء أی: نعمة. بیان: یظهر منه أن التأیید مشتق من الید بمنی القوة، کما یظهر من کلام الجوهری أیضا. [5] .
[~hr~]پی نوشت ها: (1) ص: 75. (2) ص: 17. (3) الذاریات: 47. (4) المجادلة: 22. (5) بحارالأنوار، ج 4 ص 4 ح 5، عن التوحید. منبع: پرسشهای مردم و پاسخهای امام باقر؛ احمد قاضی زاهدی؛ حاذق چاپ دوم 1386.
اسم الکتاب : دانشنامه امام باقر علیه السلام المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 166