اسم الکتاب : دانشنامه امام باقر علیه السلام المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 132
بنیامیه، و بدبین ساختن مردم به اهل بیت
مشکلات طاقت فرسای ائمه (ع) تنها محدود به جباریت و زورگویی و بدبینی
امویان نبود، بلکه تنگناهای اجتماعی و برخوردهای ناشایست مردم بیخبر و
اغفال شده نیز گوشهای دیگر از مهجوریت و مظلومیت ائمه (ع) به شمار میآمد.
البته این بدبینی، معمولا در جاهایی وجود داشت که حکومتها در آن
استقرار داشتند و با تبلیغات مداوم خود ذهن مردم را نسبت به اهل بیت مخدوش
میساختند و آنان را در نظر مردم، شورش طلب و فاقد عقیده و ایمان و عناصری
بیارج میشناساندند، و این البته از ابتداییترین آثار شوم حاکمیت مفسدان
بر جامعهی اسلامی است که با در دست داشتن امکانات گستردهی اجتماعی، مردم
را از جهت مادی و فرهنگی اغفال میکنند و شایستگان را در نظر آنان ناشایست
جلوه میدهند تا بدین وسیله زشتیها و خباثتهای خود را بپوشانند! روش و
منش عالمانه و بزرگوارانهی ائمه، به گونهای بود که در محیط زندگی خود،
مورد احترام عمیق مردم بودند، ولی در محیط و سرزمینی که ایشان حضور
نداشتند، تبلیغات ناروای حکومتها جان میگرفت و در ذهن مردم رسوب میکرد! امام صادق (ع) در این باره نکتهای را از سفر امام باقر (ع) به شام یادآور شده است و میفرماید: زمانی
که پدرم - محمد بن علی - به دمشق احضار شد، هنگام عبور از کوچههای دمشق،
شنید که مردم به یکدیگر - با لحنی تمسخرآمیز - میگویند: این فرد فرزند
ابوتراب است!. پدرم به دیوار تکیه داد، نخست حمد و ثنای خدا گفت و بر
پیامبر و خاندان او درود فرستاد: سپس فرمود: ای وحدت شکنان! و ای نسل نفاق و دورویی! ای تفالههای دوزخ! و ای سنگهای جهنم! دست
از ماه رخشان و دریای متراکم و ستارهی آسمان ایمان و صراط مستقیم.
بردارید!؛ قبل از این که چهرههاتان به عذاب الهی تباه شود و یا مورد نفرین
قرار گیرد، چنان که اصحاب سبت مورد لعن قرار گرفتند و فرمان خدا علیه
ایشان جاری شد. ... آیا همدم و همراز و برادر پیامبر خدا - علی بن
ابیطالب (ع) - را استهزا میکنید! یا پیشوای دین را مورد طعن و اشاره قرار
میدهید؟! به کدامین راه میروید! و کدامین غمتان را درمان است! به خدا
سوگند، علی (ع) نخستین چهرهای است که در میدان ایمان درخشید. و با فضایل و
ویژگیهای برتر خویش رستگار شد و به اوج اعتدال و درستی رسید... [1] . امام
باقر (ع) در این بیان به بسیاری دیگر از ویژگیها و امتیازهای
امیرالمؤمنین (ع) اشاره دارد که خود میتواند فهرستی اجمالی از ارزشهای
ایمانی و عملی علی (ع) به حساب آید. هدف از نقل این حدیث، نمایاندن
موقعیت اجتماعی عصر امام باقر (ع) و ترسیم دیدگاه تودههای اغفال شده، نسبت
به خاندان رسالت است، که خلفا نقش اساسی را در این زمینه داشتهاند.
[~hr~]پی نوشت ها: (1)
قال الامام الصادق (ع): لما اشخص ابیمحمد بن علی الی دمشق سمع الناس
یقولون: هذا ابن ابیتراب!! قال: فاسند ظهره الی جدار القبلة؛ ثم حمدالله و
اثنی علیه، و صلی علی النبی (ص) ثم قال: اجتنبوا اهل الشقاق و ذریة
النفاق، و حشو النار، و حصب جهنم عن البدر الزاهر، والبحر الزاخر والشهاب
الثاقب، و شهاب المؤمنین، و الصراط المستقیم، من قبل ان نطمس... المناقب 4 /
203؛ ائمتنا 1 / 358. منبع: امام باقر جلوه امامت در افق دانش؛ گروه تاریخ اسلام؛ آستان قدس رضوی چاپ دوم 1375.
اسم الکتاب : دانشنامه امام باقر علیه السلام المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 132