محمد بن نصیر نمیری

یکی از رقبای محمدبن عثمان بود و نیابت وی را قبول نداشت و خود مدعی نیابت بود. شیخ طوسی در رجال خود، در اصحاب امام جوادعلیه السلام دو بار از او نام برده و هیچ شرحی درباره او نداده است. [1] .
علامه حلی‌رحمه الله در رجال خود، در دو جا از ایشان نام برده، می‌نویسد: محمدبن نصیر نمیری کسی است که امام هادی‌علیه السلام او را لعن کرده است!
در جایی دیگر می‌گوید: ابن غضائری درباره او گفته است: محمدبن نصیر از نظر علمی، از فضلای بصره بود [و از نظر عقیدتی] ضعیف بود. فرقه «نصیریه» را او تأسیس کرده و به او نسبت داده می‌شود. [2] .
در رجال کشی نیز شرح حال ایشان مطرح است و به نظر ایشان امام هادی‌علیه السلام سه نفر را لعن کرده که یکی از آنها محمدبن نصیر نمیری است. [3] و در جای دیگر از «عبیدی» نقل می‌کند که: «امام حسن عسکری‌علیه السلام - بدون اینکه من سؤالی از او بکنم - نامه‌ای به سوی من فرستاد و در آن نامه از محمدبن نصیر نمیری و حسن بن محمدبن باباقمی، اعلان انزجار کرده، فرمود: تو و جمیع دوستداران ما، از آنان دوری جویید و من آنها را لعن می‌کنم و لعنت خدا نیز بر آنها باد! آنان از نام ما سوء استفاده کرده و اموال مردم را می‌خورند و فتنه انگیزی می‌کنند! آنان ما و شیعیان ما را اذیت کردند! خداوند آنها را اذیت می‌کند و آنان را در فتنه‌ای که ایجاد کرده‌اند، مغلوب و نابود سازد!» [4] .
عقاید انحرافی محمد بن نصیر نمیری:
وی عقاید کفرآمیز و الحادی داشت که سعی می‌نمود آن را در بین عامّه مردم منتشر سازد. محمدبن موسی‌بن حسن‌بن فرات نیز اسباب کار او را فراهم و او را تقویت می‌کرد. [5] .
ابن فرات از خاندان معروف بنوفرات بود. وی در بغداد و کوفه محدثی معروف بود و به نظر می‌رسد نخستین فرد از خاندان بنوفرات است که مقامی در حکومت عباسی به دست آورد. [6] از اینجا نقش حکومت در حمایت و پشتیبانی از خطوط انحرافی روشن می‌شود. و عقاید نمیری در کتاب الغیبة، رجال کشی و فرق الشیعه بیان شده است.
سعدبن عبداللّه اشعری گوید: «محمدبن نصیر نمیری مدعی بود که پیغمبر است و امام هادی‌علیه السلام او را مبعوث کرده است. عقیده به تناسخ داشت و معتقد به خدایی امام هادی‌علیه السلام بود، نزدیکی با زنان محارم را جایز می‌دانست و عمل همجنس بازی را حلال کرده بود! نمیری این را موجب تواضع، فروتنی و تذلل مفعول و لذت و کامرانی فاعل می‌دانست و می‌گفت: خدا هیچ یک از اینها را بر بندگانش حرام نکرده است!» [7] .
طرفداران او قومی بودند که عبادات و شرعیات را ترک کردند و منهیات و محرمات را حلال شمرده، گفتند: دین یهود بر حق است و ما از آنها نیستیم و دین نصارا برحق‌است و ما ازآنها نیستیم!
سعدبن عبداللّه می‌گوید: نمیری در آخر عمر بیمار شد و در آن حال مرد. در آن بیماری از وی پرسیدند: جانشین تو کیست؟ او با زبان ضعیف و گرفته‌ای گفت: احمد؛ ولی کسی نفهمید احمد کیست! به همین جهت این حرف موجب انشعاب پیروان او شد. عده‌ای گفتند: مقصود نمیری، احمد فرزندش بوده است. جمعی گفتند: احمدبن محمدبن موسی بن فرات است و فرقه‌ای گفتند: منظور وی احمدبن موسی بن فرات است و فرقه‌ای گفتند: منظور وی احمدبن ابوالحسین بن بشربن یزید است. این انشعاب باعث پراکندگی اتباع او گردید. [8] .